Më 16 mars të 2001, në Maqedoni u ndërmor aksioni i parë i organizuar i luftëtarëve shqiptarë kundër policisë sllavomaqedonase me ç rast edhe pasoi komunikata e parë lidhur me sulmin, të cilin e kishte marrë përsipër Ushtria Çlirimtare Kombëtare. Pas përfundimit të luftës në Kosovë, në qershor të vitit 1999 si dhe Marrëveshjes së Konçulit më 21 maj të vitit 2001 e cila çoi në demobilizimin e UÇPMB-së, një pjesë e madhe e luftëtarëve që kishin marrë pjesë në dy luftërat çlirimtare, morën përsipër luftën për të drejtat e shqiptarëve në ish-Republikën Jugosllave të Maqedonisë. Çlirimtarët shqiptarë u pozicionuan në rrethin e Kumanovës, pastaj në malet e Sharrit, kryesisht në rrethin e Tetovës dhe në lokalitetet me shumicë shqiptare të Maqedonisë perëndimore. Në radhët e Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare kanë rënë më shumë se 100 dëshmorë, por në periudhën e pas luftës kanë rënë edhe shumë të tjerë, të cilët në vazhdimësi i kishte ndjekur dhe i kishte persekutuar regjimi i Shkupit, pavarësisht se shqiptarët kishin qenë dha janë pjesë e institucioneve të këtij shteti.
Lufta e Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare e sensibilizoi çështjen e pazgjidhur shqiptare në Maqedoni i cili përmes përpjekjeve të ngjeshura diplomatike ndërmjet faktorit politik në pushtet, krahut ushtarak dhe atij ndërkombëtar, arritën që kësaj lufte t’i japin fund, përfundimin e të cilës e rrumbullakuan në tavolinën e bisedimeve me negociata ndërmjet palëve ndërluftuese. Lufta çoi në marrëveshjen e Ohrit, e cila u nënshkrua më 13 gusht të vitit 2001, dhe e cila për vite me radhë ishte injoruar nga pushteti sllavomaqedonas. U deshën 17 vjet nga ajo kohë për t u miratuar Ligji për gjuhët zyrtare, që është pjesa më e rëndësishme e kësaj marrëveshje, duke garantuar përdorimin e gjuhës shqipe si gjuhë zyrtare.