Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
Mund të ketë arsye të ndryshme për shqetësim në lidhje me funksionimin dhe të ardhmen e demokracisë në vendin tonë. Kështu, mund të shohim kërcënime në integrimin evropian dhe në varësi të tjera ndërkombëtare, në një kompleksitet administrativ në rritje ose në defekte të politikanëve dhe organizatave politike dhe procedurave. Janë pak arsye për shqetësim të zhvillimi i demos të demokracisë në Kosovë . Nëse janë nën influencën e faktorëve të përmendur, do të ketë pakënaqësi në rritje politike dhe zvogëlim të përfshirjes demokratike si shoqeri . Dëshmit dhe përmirësimi i së ardhmes është demokracia Kosovare në dritën e opinioneve dhe dëshirave të popullatës. Në bazë të hulumtimeve të mëhershme – literaturë mbi këtë temë dhe veçanërisht përmes analizave të materialeve të disponueshme të të dhënave – gjerësisht hartohet opinioni publik dhe hedhim një vështrim të shkurtër në idetë për ripërtëritje demokratike dhe dëshirën për hulumtime të reja. Në kapitullin e parë ne përshkruajmë katër synimet e kësaj eksplorimi: të japim një karakterizim se si Kosovarët e shohin demokracinë dhe politikën, thellojnë mendimet dhe qëndrimet e standardizuara duke u lejuar qytetarëve të flasin, për të ndarë popullsinë në segmente.,me qëndrime dhe mendime të ngjashme, dhe duke treguar temat për hulumtime të mëtejshme. Në kapitullin e dytë, si pikënisje për eksplorim, ne vendosim Kosovën në perspektivë dhe shikojmë se si janë zhvilluar mendimet rreth demokracisë dhe politikës që nga vitet 2000 dhe se si opinioni publik Kosovalidhet me ato të vendeve të tjera evropiane.
Në përputhje me sondazhet e mëparshme, duket se nuk ka dëshmi në një studim afatgjatë për një rënie thelbësore të mbështetjes për idenë e demokracisë, për rënien e kënaqësisë me praktikën demokratike, ose për zvogëlimin e besimit politik në masë të madhe. Kënaqshmëria me demokracinë dhe, në veçanti, besimi në politikë është shumë dinamik dhe i varur nga zhvillimet politike dhe ekonomike. Përderisa ekziston një krizë e demokracisë, ajo në asnjë rast nuk është as e re as më e madhe se diku tjetër. Krahasuar me vendet e tjera evropiane, Kosova është në “segmentin pozitiv te hecjes së demokratizimit”. Mbështetja për demokracinë si një formë e qeverisjes është e krahasueshme me vendet europiane dhe është , kënaqësia me praktikën demokratike dhe besimi më i lartë politik. Vetëm në vendet nordike ka diçka më pozitive. Në kapitullin e tretë i shohim qëndrimet, perceptimet dhe opinionet e popullit Kosovarë për demokracinë në shekullin e 21-të. Zgjedhjet e lira e trajtimi jo të barabartë nga gjykatat janë karakteristika jo të rëndësishme të një demokracie për popullin Kosovar . Nëse qytetarët gjykojnë praninë e këtyre karakteristikave në Kosovë, shumë prej tyre do të gjejnë se ekzistojnë zgjedhje të lira dhe jo demokreatike sepse keqperdoren nga vet politika.
Opinionet janë më të ndara në trajtimin e barabartë nga gjykatat. Njerëzit janë pozitivë në lidhje me praninë e mediave të lira dhe opozitës së lirë. Më shumë se 90% e Kosovarëve mbështesin idenë e demokracisë, dhe më shumë se 70% janë mjaft të kënaqur me funksionimin e demokracisë. Njerëzit janë më pak të kënaqur me interpretimin praktik të demokracisë, që është, politika. Ka shumë kritika ndaj politikanëve të zgjedhur dhe mbështetje të fortë për pjesëmarrje më të madhe të qytetarëve dhe demokraci më të drejtpërdrejtë (duke përfshirë referendumet për çështje të rëndësishme, zgjedhjen e kryetarit dhe qeveritarëve). Megjithatë, grupi më i madh nuk mendon se është e nevojshme që qytetarët të kenë një ndikim në të gjitha peshat dhe shumë preferojnë demokracinë përfaqësuese në një model në të cilin vendimet merren sa më shumë që të jetë e mundur me referendum.
Kjo duket të tregojë se të paktën disa nga pikëpamjet Kosovare e drejtojnë demokracinë kryesisht si një duke plotësuar ose përmirësuar demokracinë përfaqësuese në vend të alternativës. Një grup i madh njerëzish besojnë se qeveria mund të menaxhohet në mënyrë më efikase dhe se politikanët duhet të trajtojnë problemet në vend që të flasin për problemet. Megjithatë, kur kërkohet, ka pak mbështetje për vendimmarrjen nga sipërmarrësit ose nga ekspertë të pavarur. Grupi më i madh zgjedh politikanët e zgjedhur për sipërmarrësit dhe ekspertët. Votimi në zgjedhje, sidomos në nivel kombëtar, pra prapëseprapë është një formë e përdorur gjerësisht e pjesëmarrjes politike. Forma të tjera të pjesëmarrjes politike, siç janë pjesëmarrja në takime konsultimi ose pjesëmarrja në veprime, bëhen shumë më rrallë. Në kapitullin 4, u japim qytetarëve mundësinë për të folur për demokracinë dhe politikën në bazë të përgjigjeve të hapura për pyetjet e anketës. Shikojmë se çfarë mendojnë qytetarët kur bëhet fjalë për “demokraci”, përse mendojnë se demokracia Kosovare funksionon (dis) dhe si flasin për politikën. Me fjalën “demokraci” qytetari mendon për lirinë (shprehjen) dhe demokracinë si një procedurë vendimmarrëse (një sistem në të cilin secili ka të drejtën e votës ose të ketë një fjalim). Një e treta – disi më pak e përmendur – shoqata është “barazia”. Jo të gjithë hej e njëjta shoqatë (e parë): njerëzit me arsim të lartë mendojnë më rrallë për ‘lirinë’ dhe shumë më shpesh për demokracinë si një procedurë vendimmarrëse.
Njerëzit që mendojnë për ‘lirinë’ janë më të kënaqur me funksionimin e demokracisë sesa njerëzit me shoqata të tjera. Ne i kërkuam njerëzve që të shpjegonin me fjalët e tyre pse ata janë të kënaqur ose të pakënaqur me funksionimin e demokracisë në Kosovë. Shumica e njerëzve përmendin arsyet për pakënaqësinë e tyre, argumentet që duhen përmbushur përmenden më rrallë – përkundër vlerësimit relativisht të mirë të demokracisë. Arsyet kryesore për pakënaqësinë janë se politikanët nuk dëgjojnë dhe shkojnë vetëm në rrugën e tyre, qytetarët kanë shumë pak fjalë dhe politikanët nuk janë vendimtarë apo pakënaqësish me politikën aktuale. Njerëzit që janë të kënaqur kryesisht tregojnë praninë e të drejtave të votës. Kur njerëzit shprehen spontanisht për shqetësimet e tyre në lidhje me politikën, shpesh është edhe për politikanët që nuk dëgjojnë apo premtojnë shumë, por nuk japin shumë. Njerëzit që mendojnë se gjërat po shkojnë në drejtimin e gabuar në një fushë të caktuar (duke përfshirë kujdesin, integrimin), e mbajnë përgjegjësinë për këtë.
