Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
Këmbimi i robërve të luftës
Rusia, madje, do të kërkojë që kjo çështje të dërgohej edhe në Këshillin e Sigurimit të OKB-së.
Ditët e fundit, me nismën e Rusisë, në Këshillin e Sigurimit të OKB-së janë zhvilluar konsultime intensive lidhur me përkeqësimin e situatës në Kosovë, pra edhe për tetë ushtarët e UJ-së të zënë robër lufte nga UÇK-ja. Kësisoj MP të Jashtme e Rusisë kishte kërkuar që edhe Këshilli i Sigurimit i OKB-së të dilte me një deklaratë…39 Mirëpo, në fund edhe Rusia e kishte përshëndetur lirimin e grupit të ushtarakëve të Ushtrisë Jugosllave të kapur me 8 janar nga luftëtarët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës40.
Këmbimi i robërve të luftës zuri vend edhe në shtypin amerikan. Sipas shtypit amerikan: Luftimet e reja në Kosovë kishin ngritur emergjencën e vëzhguesve ndërkombëtarë për të parandaluar një dhunë më të gjerë dhe për të liruar tetë ushtarët jugosllavë që i kishin zënë rob kryengritësit shqiptarë… Sipas shtypit amerikan, kur kryengritësit ishin pajtuar me lirimin e tyre, Knut Volebek, që njëkohësisht ishte edhe drejtor i Organizatës për Siguri e Bashkëpunim në Evropë, kishte thënë se negociatat me UÇK-në kishin qenë të suksesshme. Lirimi i tetë ushtarëve serbë ishte bërë vetëm pasi autoritet qeveritare (serbe-M. K.) u kishin premtuar vëzhguesve se do të linin të lirë (9 ushtarët e UÇK-së-M. K.) kryengritësit e burgosur që kishin zënë në kufi të Shqipërisë një muaj më parë, brenda dhjetë ditësh…41
Çështja e këmbimit të robërve të luftës do të aktualizohet madje edhe në vitin 2011, atëherë kur Dik Marti del para opinionit me raportin e tij të famshëm, duke e akuzuar UÇK-në dhe krerët e saj në mënyrën më të padrejtë, madje edhe për trafikim të organeve. Reagimet do të jenë nga më të ndryshmet, por jo shumë argumentuese. Megjithatë, një përgjigje e mirë dhe e qëlluar do të vijë nga profesor Agim Vinca. Ai, ndër të tjera, do të shkruajë: …Qëndrimi i UÇK-së si formacion ushtarak ndaj serbëve lokalë, jo rastësisht, por si qëndrim politik, ka qenë tejet i kujdesshëm dhe korrekt… Se është kështu mjafton të përmendim një fakt shumë domethënës, që, për çudi, nuk më ka rënë ta dëgjoj në reagimet e shumta që pasuan ndër ne pas raportit të Dik Martit… Fjala është për zënien rob të tetë pjesëtarëve të Ushtrisë Jugosllave (një rreshteri dhe shtatë ushtarëve) në janar të 1999-tës nga pjesëtarët e UÇK-së të Zonës Operative të Shalës, të cilët u trajtuan në mënyrën më korrekte të mundshme, konform konventave ndërkombëtare, gjë që e konfirmuan vetë ata para përfaqësuesve të OSBE-së, që ndërhynë për lirimin e tyre… A nuk flet mjaft ky fakt për pastërtinë e luftës së UÇK-së dhe epërsinë e saj morale në raport me forcat kundërshtare, të cilat vrisnin e masakronin pleq e fëmijë dhe dhunonin gra e vajza?…42
Nuk është për t’u çuditur që edhe pas kaq vjetësh nga përfundimi i luftës shkruhet, përmendet dhe veçohet kjo ngjarje, sepse …për historinë e UÇK-së, shënon të arriturat e saj më të mëdha gjatë luftës kundër forcave serbe43. UÇK me këtë akt të mençur …në secilin variant kishte dalë fitimtare karshi forcave jugosllave… Me këtë trajtim të njerëzishëm të robërve të luftës, UÇK fitoi shumë para opinionit dhe qarqeve diplomatike perëndimore… Kjo marrëveshje është konsideruar akt ndërkombëtar44.
Sipas ambasadorit U. Uoker, janë tri ngjarje që kanë ndodhur në Kosovë gjatë fundit të vitit 1998 dhe në janarin e vitit 1999, të cilat e kanë përshpejtuar thirrjen e Konferencës Ndërkombëtare për Kosovën në Rambuje në dobi të Kosovës dhe popullit të saj. Njëra nga to, sipas tij, është marrëveshja me bashkësinë ndërkombëtare për lirimin e pengjeve të luftës45.
Mendoj se është rast i rrallë që një aksion ushtarak (siç ishte ai i Brigadës 141) të merrte përmasa të tilla politike e diplomatike, ku do të angazhohen aq vendosmërisht faktorë të fuqishëm vendorë dhe ndërkombëtarë për zgjidhjen e çështjes. Ky veprim i UÇK-së ndryshoi dukshëm imazhin dhe opinionin për të në sytë e faktorit ndërkombëtar. Kjo ia imponoi Serbisë që ta njoh de fakto UÇK-në si ushtri e barabartë me të sajën dhe si faktor shumë të rëndësishëm, pa të cilin nuk mund të arrihej asnjë marrëveshje.
Përkundër të gjitha këtyre vlerësimeve, komenteve e opinioneve pozitive etj., lidhur me ngjarjen në fjalë, janë bërë lëshime, janë hapur dhe të pavërteta (të cilat duam të besojmë se janë të paqëllimshme). Një gjë e tillë ka ndodhur në librin “Shqiptaro-amerikanët e UÇK-së” të autorit Uk Lushi. Aty thuhet:
“Në janar të vitit 1999, formacionet e UÇK-së, të komanduara nga Rrustem Mustafa (Komandant Remi), zunë rob tetë ushtarët jugosllavë në Zonën Operative të Llapit”46. Me gjithë respektin për autorin e këtij libri, për botuesin e librit, për Zonën Operative të Llapit dhe komandantin e saj, Rrustem Mustafën, duhet të them se e vërteta është tjetër, se faktet flasin ndryshe. Dhe e vërteta është kjo: Më 8 janar 1999, diku rreth orës 11:30, në hyrje të fshatit Bare të Shalës së Bajgorës, Njësiti Special në bashkëpunim me Policinë Ushtarake të Brigadës 141 “Mehë Uka” të Zonës Operative të Shalës, zunë rob 7 ushtarë dhe 1 rreshter të UJ-së, pa pasur mundësi që ata ta shkrepin asnjë plumb. Pra, UÇK kapi shtatë ushtarë të UJ-së dhe një oficer në rrethana poshtëruese, pranë Mitrovicës (në fshatin Bare-M. K.) 47. Siç flasin të gjitha faktet, siç flasin burimet të cilave iu referuam dhe, duke qenë se autori i këtij shkrimi ishte pjesë e këtij aksioni, atëherë është i padiskutueshëm fakti se ata ushtarë janë zënë në Shalë të Bajgorës, në zonën e përgjegjësisë të Brigadës 141 “Mehë Uka” (komandant i së cilës ishte Hysni Ameti) dhe të Zonës Operative të Shalës, komandant i së cilës ishte Rrahman Rama (aktualisht gjenerallejtënant dhe komandant i Forcës së Sigurisë së Kosovës).
Sido që të jetë, pavarësisht lëshimeve, komenteve, opinioneve e deklaratave në ndonjë rast jo korrekte, duhet të themi se kjo ngjarje “për historinë e UÇK-së, shënon një ndër të arriturat e saj më të mëdha gjatë luftës kundër forcave serbe”. Me këtë akt, siç është thënë me të drejtë, UÇK-ja ishte shndërruar në faktorin më të fuqishëm politik të shqiptarëve.” Për më tepër, ky akt flet më së miri se sa e drejtë dhe e pastër ishte lufta e UÇK-së.
(Pjesë nga një punim më të gjatë)
1 Miftar Kurti, Brigada 141 “Mehë Uka” e ZOSH, Punim Masteri, Universiteti i Prishtinës, Prishtinë, 2013; Instituti i Historisë-Prishtinë, Arkivi i luftës, Kosova Press, Prishtinë, 2016, f. 60
2 Asllan Istrefi, Po kthehet me gjoksore vrima-vrima, Prishtinë, 2016, f. 121-122.
3 Emin Musa, Shënim, 28. 06. 2013, Arkivi i Brigadës.
4 Miftar Kurti, Ditar lufte.
5 Miftar Kurti, Intervistë me Qamil Mehollin, Mitrovicë, 29.03. 2013.
6 Po aty.
7 Instituti i Historisë-Prishtinë, Arkivi i luftës…, f. 98.
8 Agim Zogaj: Vdekja e madhe erdhi pa paralajmërim, Zëri, Prishtinë, 16 nëntor 2002, f. 18.
9 Drita Simnica: Heroizmi kreshtave të Shalës, Ditar lufte, Vatra, Prishtinë, 2000, f. 54.
10 Instituti i Historisë, Arkivi i luftës…f.90.
11 Agim Zogaj: Vdekja e madhe…, f. 18.
12 Instituti i Historisë, Arkivi i luftës…, f. 98.
13 Po aty, f. 89, 92.
14 Aty, f. 94-95.
15 Aty, f. 110-111.
16 Fehmi Baftiu, Kosova krizë ndërkombëtare, Çlirimi, Prishtinë, 2004, f. 292, 293.
17 Instituti i Historisë, Arkivi i luftës.., f. 211.
18 Enver Krasniqi (njëri nga robërit e luftës), Shënim, Prishtinë, 6.05. 2013.
19 Instituti i Historisë, Arkivi i luftës…f. 99.
20 Instituti i Historisë, Arkivi i luftës…, f. 99; Letër përkrahjeje nga ZOD, janar 1999, Arkivi i Brigadës 141 “Mehë Uka”.
21 Instituti i Historisë, Arkivi i luftës… f. 99.
22 Letër përkrahjeje nga ZOLL, janar 1999, Arkivi i Brigadës 141 “Mehë Uka”; Instituti i Histirisë, Arkivi i luftës.., f.99-100.
23 Instituti i Historisë, Arkivi i luftës…, f. 100.
24 Po aty, f. 116-117
25 Aty, f. 116
26 Aty, f. 117
27 Aty, f. 118
28 Aty, 119
29 Aty, f. 115
30 Aty, f. 120.
31 Agim Zogaj, Vdekja e madhe, Zëri…f. 18.
32 Fahri Musliu, Ditari i një shqiptari në Beograd, Prizren, 2006, f. 11-13
33Po aty, f. 11, 12, 13.
34 Po aty, f. 15, 16, 20, 22, 23.
35 Paskal Milo, Ditari i një ministri të jashtëm, Botime Teona, Tiranë, 2009, f. 127; Rexhep Qosja, Dëshmitar në kohë historike (1990-1998), Ditar VII, Botimet Toena, Tiranë, 2016, f. 699-700.
36 Rexhep Qosja, Dëshmitar në kohë historike…, f. 699-700.
37 Fehmi Baftiu, Kosova krizë ndërkombëtare…, f. 289
38 Instituti i Historisë, Arkivi i luftës…, f.109.
39 Shaqir Vukaj, Rusia dhe Kosova, Tiranë, 2007, f. 230.
40 Po aty, f. 231.
41 Hajrudin S. Muja, Lufta e Kosovës në shtypin amerikan, Logos-A, Shkup, 2009, f. 164, 165.
42 Agim Vinca, Arti i reagimit, Artini, Prishtinë, 2011, f. 277, 278.
43 Agim Zogaj, Vdekja e madhe erdhi pa paralajmërim, Zëri, Prishtinë, 16 nëntor 2002, f. 18.
44 Blerim Shala, Vitet e Kosovës 1988-1999, Zëri, Prishtinë, 2003, f. 200.
45 Jakup Krasniqi: Kthesa e madhe, Buzuku, Prishtinë, 2007, f. 157.
46 Uk Lushi: Shqiptaro-amerikanët e UÇK-së, Koha, Prishtinë, 2009, f. 35-36.
47 Shih: Ditari Operativ i Brigadës 141 “Mehë Uka”, Arkivi i Brigadës; Gjeneralmajor Rrahman Rama, Fjalë rasti, 30. 06. 2009, Bare, Shalë e Bajgorës; Instituti i Historisë-Prishtinë, Arkivi i luftës, Kosova Press, Prishtinë, 2016, f. 90, 98, 99, 100, 117, 118, 119; James Pettifer, Ushtria Çlirimtare e Kosovës, Onufri, Tiranë, 2013, f.220; Hajredin Muja, Lufta e Kosovës në shtypin amerikan, Logos, Shkup-Prishtinë-Tiranë, 2009, f. 164, 165; Miftar Kurti, Ditar lufte.
