Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
Në mars të vitit 2004 shpërthyen protestat në Kosovë, me rastin e mbytjes së tre fëmijëve të mitur shqiptarë, në lumin Ibër, të cilët i kishte ndjekur me qen një serb i veriut, në Mitrovicë. Gjatë atyre dy ditëve, më 17 dhe 18 mars 2004, shpërthyer revolta të fuqishme, në tërë Kosovës të cilat në disa segmente dolën edhe jashtë kontrollit. Pikërisht në atë kohë Veton Surroi kishte deklaruar për shtypin në Serbi.
Gazetari i Prishtinës dhe themeluesi i Koha Ditore, Veton Suroi, tha se pala shqiptare kishte organizuar dhunën e tanishme në Kosovë dhe Metohi me qëllim të dëbimit të popullatës serbe. b 92 19 Mars 2004.
Fragmente të shtypit në Serbi nga intervistat e vizitat e Surroit në Serbi
Si u prit përurimi i librit të Surroit në Beograd?
Një furgon policie ishte në detyrë dje para Qendrës së Rinisë, ku u prezantua romani “Miliarderi”, nga Veton Suroi, një gazetar, shkrimtar dhe politikan nga Prishtina. Libri është përkthyer nga Shkelzen Maliqi dhe promovimi ishte pjesë e festivalit “Mirdita, Dabar Dan”, i cili paraqiti skenën aktuale kulturore të Kosovës. Veton Suroi ishte dje mysafir i të përditshmes B92.
Surroi tha:
Sot është ditëlindja e babait tim. Nëse do të ishte gjallë, ai do të ishte 86 vjeç. Si student, ai erdhi në Beograd, u diplomua me një diplomë juridike dhe u përfshi në gazetari dhe diplomaci. Ai ishte një nga të paktët shqiptarë që studiuan këtu. Një shqiptar në Beograd asokohe njihej si një profesion sharrëxhiu, jo kombësi. Ai thirrej për të prerë dru ose ngarkonte qymyr për dimër… Babai im, Rexhai Surroi u detyra të mbaronte jetën herët dhe një ditë para skadimit të afatit të ambasadorit të Jugosllavisë në Madrid, ai u vra në një aksident automobilistik që nuk u zgjidh kurrë si ndodhi rasti – kujtoi Suroi.
Borka Paviceviç, dramaturg, tha se ky libër të kujton librin e Slobodan Seleniqit, “Kurora e Kosancicit 7”. Latinka Perovic rekomandon romanin si një lloj dokumenti, letrar dhe shoqëror. Aktorja Branka Petriq, pyeti nëse romani u mirëprit në Prishtinë me të njëjtat komplimente, dhe Suroi u përgjigj: Ne nuk kemi Teofil Pancic atje. As Borko as Latinka. Ai ishte bestseller në Panairin e Librit, në Prishtinë, por kjo nuk do të thotë se është mirëpritur atje.
I pyetur për të komentuar në një pjesë të librit të tij të mëparshëm, “Këmbët e Gjarprit” i cili përmend bisedimet midis serbëve dhe shqiptarëve në Rambouillet, dhe rasti kur Bill Klinton i kishte premtuar Hashim Thaçit një rol në një film perëndimor, Suroi tha:
– Gjarpri është nofka e Kryeministrit Thaçi. Libri rrëfen se në Rambouillet Thaçi ishte kundër marrëveshjes dhe filloi të bezdiste, gjë që funksionoi shumë mirë. Unë u kërkova amerikanëve që ta nxirrnin pak nga salla, sepse tashmë kishim arritur një marrëveshje. Dhe atëherë James Rubin, një zëdhënës i Madeleine Albright, e ftoi atë për një shëtitje, dhe i tha atij se ai kishte një mik, një producent në Hollywood, i cili një ditë mund të bëjë një film për UÇK-në. Pasi Thaçi është i pashëm, ai i tha se mund të luante rolin si një aktor i mirë i Hollivudit. Ndërkohë, ne arritëm një konsensus në delegacionin tonë, Thaçi u kthye në sallë dhe nuk bëri më asnjë problem – tha Surroi.
– Në një intervistë për Televizionin e Serbisë, Surroi tha se kjo fazë e dialogut kishte arritur në një fund të natyrshëm. Duke folur për taksat mbi mallrat serbe, Suroi thotë se taksat janë vetëm një shprehje e anomalisë.
– Shteti ynë ka paguar agjenci lobimi në Uashington dhe gjetkë për shumë vite, jo për të përparuar interesat e vendit, por për të parandaluar Thaçin të shkojë në burg, “tha Surroi, në Beograd.
Pjesë nga ntervista e Surroit publicist dhe shkrimtar: Sot çdo politikan do të nënshkruante një marrëveshje në Rambuje: Ranko Pivljanin 03/17/2019
Kaluan 20 vjet nga bombardimi. Ju ishit në Rambuje për të negociuar, a kishte ndonjë marrëveshje, çfarë ndodhi në të vërtetë: kush e hodhi poshtë marrëveshjen?
– Unë mendoj se z. Millosheviq nuk ishte i interesuar për marrëveshjen, ai as nuk mori pjesë fizikisht në negociata dhe dërgoi një delegacion në të cilin vetëm Ratko Markoviç ishte serioz. Pra, ishte e qartë që nga fillimi që Millosheviçi nuk ishte për marrëveshje. Nëse ai do të kishte qenë për marrëveshje do të kishte ardhur vet. Do të kishte ardhur, ashtu sikur shkoi në Dejton. Po të kishte ardhur do të gjendej një zgjidhje.
Po në fillim marrëveshjen nuk deshi ta nënshkruante Hashim Thaçi, kreu i delegacionit shqiptar?
– Jo në fillim, por unë në Rambuje fillova marrëveshjen që nënshkruam në Paris.
Me pak fjalë, çfarë kuptimi kishte ai nënshkrim?
– Ishte një tranzicion në të cilin lufta do të ndalej, numri më i madh i forcave serbe do të tërhiqej, por një numër do të mbetej për një kohë. UÇK-ja do të çarmatosej, do të ngrihej një kornizë institucionale demokratike. OKB dhe NATO do të hynin si një garantues i sigurisë për të gjithë, dhe pas tre vjetësh do të zgjidhej një proces për të zgjidhur statusin e Kosovës.
A mendoni se Serbia po ta nënshkruante atë do të parandaloheshin bombardimet?
– Absolutisht. Jo vetëm që nuk do të kishte bombardime, por për palën serbe do të ishte një mundësi për të marrë pjesë aktive në krijimin e të gjithë mekanizmave të sigurisë në Kosovë, veçanërisht ato për serbët e Kosovës. Dihet se vendosja e sundimit të shumicës do të çonte në shumicë, dhe në Rambuje, ne kemi negociuar në mënyrë mjaft konstruktive, që kjo të mos ndodhte. Nëse do të mund të ktheheshim njëzet vjet tani, nuk e di një politikan serb i cili, nga këndvështrimi aktual, nuk do ta nënshkruante atë marrëveshje.
Origjinali i këtyre shkrimeve në gjuhën serbe, në faqe të ndryshme të internetit
Prištinski novinar i osnivač lista “Koha ditore” Veton Suroi izjavio je da je albanska strana organizovala sadašnje nasilje na Kosovu i Metohiji s ciljem da se protera srpsko stanovništvo. b 92 19 mars 2004.
Kombi policije juče je dežurao ispred Doma omladine gde je bio predstavljen roman „Milijarder” ( izdanje „Samizdat”) Vetona Suroija, albanskog novinara, pisca i političara iz Prištine. Knjigu je preveo Škeljzen Malići, a promocija je bila u okviru festivala „Mirdita, dobar dan” na kojem je predstavljena aktuelna kosovska kulturna scena. Veton Suroi bio je juče i gost Dnevnika B92.
U intervjuu za Prvu televiziju, Suroi je rekao da je ova faza dijaloga doživela prirodni kraj. Govoreći o taksama na srpsku robu, Suroi kaže da su takse samo izraz nenormalnosti.
Suroi je predstavljen poslanicima NATO zemalja kao najvaznija licnost pomirenja na albanskoj politickoj sceni na Kosovu.
Naša država dugi niz godina plaća agencije za lobiranje u Washingtonu i na drugim mjestima, ne da bi unaprijedile interese zemlje, već da spriječe da Thaci ode u zatvor”, rekao je Surroi.
U promociji knjige Suroi je rekao:
Danas je rođendan moga oca. Da je živ imao bi 86 godina. Kao student došao je u Beograd, završio je prava i bavio se novinarstvom i diplomatijom. Bio je jedan od retkih Albanaca koji je studirao. Albanac u Beogradu je redovno tada nazivan šiptarom. Šiptar je bila profesija, ne nacionalna pripadnost. Šiptar je bio onaj koji seče drva ili utovaruje ugalj za zimu. Naređeno je da se njegov život ranije završi i jedan dan pre isteka njegovog mandata u Madridunastradao je u automobilskom udesu koji nikada nije razrešen – podsetio je Suroi.
Borka Pavićević, dramaturg, rekla je da je ova knjiga podseća na knjigu „Kosančićev venac 7” Slobodana Selenića, a istoričarka Latinka Perović roman preporučuje kao vrstu dokumenta, književnog i društvenog. Glumica Branka Petrić pitala je da li je sa istim komplimentima roman dočekan u Prištini, a Suroi je odgovorio: Nemamo tamo Teofila Pančića. Ni Borku, ni Latinku. Bio je bestseler na prištinskom sajmu knjiga, ali to ne znači da je dobar.
Na pitanje da prokomentariše deo iz njegove prethodne knjige „Zmijine noge”, gde se pominju pregovori Srba i Albanaca u Rambujeu, i Bil Klinton koji obećava Hašimu Tačiju ulogu u vestern filmu, Suroi je rekao:
– Zmija je nadimak premijera Tačija iz ilegale. U knjizi je prepričano da je u Rambujeu Tači bio protiv tog dogovora i počeo je da smeta, što veoma dobro radi. Zatražio sam od Amerikanaca da ga malo sklone iz sale, jer smo bili već postigli dogovor. I onda ga je Džejms Rubin, portparol Madlen Olbrajt, pozvao da prošetaju, i rekao mu da ima prijatelja, producenta u Holivudu, koji bi eventualno mogao jednog dana da napravi film o UČK. I rekao je, pošto je Tači zgodan, da bi njega mogao da igra dobar holivudski glumac. U međuvremenu smo postigli konsenzus u našoj delegaciji, Tači se vratio u salu i nije više pravio probleme – ispričao je Suroi.
U ČETIRI OKA Veton Suroi, publicista i pisac: Danas bi svaki političar potpisao sporazum iz Rambujea
Ranko Pivljanin 17.03.2019
Za koji dan će 20 godina od bombardovanja. Vi ste bili u Rambujeu na pregovorima, je li se tamo moglo doći do sporazuma, šta se, zapravo dogodilo: ko je odbio sporazum?
– Mislim da gospodin Milošević nije bio zainteresovan za dogovor, čak ni fizički nije učestvovao na pregovorima i poslao je delegaciju u kojoj je samo Ratko Marković bio ozbiljan. Tako da se od početka videlo da Milošević nije za sporazum. Da je bio, došao bi kao što je išao u Dejton i našao bi se neki zajednički jezik.
Ali sporazum nije hteo da potpiše ni Hašim Tači, šef albanske delegacije?
– Nije na početku, ali ja sam u Rambujeu parafirao sporazum koji smo potpisali u Parizu.
Ukratko, šta je podrazumevao?
– To je bila jedna tranzicija u kojoj bi se prvo zaustavio rat, povukao bi se najveći broj srpskih snaga, ali bi jedan broj ostao na određeno vreme, razoružala bi se OVK, postavio jedan demokratski institucionalni okvir. UN i NATO bi ušli kao garant bezbednosti za sve i nakon tri godine bi došlo do procesa u kome bi se rešavao status Kosova.
Mislite li da je Srbija to potpisala da ne bi bilo bombardovanja?
– Apsolutno ne bi. I ne samo da ne bi bilo bombardovanja, već bi za srpsku stranu to bila mogućnost da aktivno učestvuje u uspostavljanjz svih mehanizama bezbednosti na Kosovu, naročito onih za kosovske Srbe. Zna se da bi uspostavljanje vladavine većine dovelo do majorizacije i u Rambujeu smo dosta konstruktivno pregovarali o tome da se to ne desi. Kada bi se sada mogli vratiti dvadeset godina unazad, ne znam srpskog političara koji to, iz sadašnje perspektive, ne bi potpisao.
Këto fakte nuk kanë të bëjnë me denoncime që i bëhen Surroit, sepse ai i ka folur, i ka shkruar dhe i botuar vetë dhe krenohet me këtë veprimtari. Por këto fragmente iu dedikohen lexuesve të Radios-Kosova e Lirë, që nuk dinë serbisht dhe nuk i përcjellin portalet në këtë gjuhë.
A.Qeriqi
