Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
Nuk thonë kot se kudo ku ka ujë ka edhe jete dhe kudo ku kërkohet jetë kerkohet ujë. Pra, uji eshte burim jete dhe, ne shkalle te madhe, percaktues i shendetit te njeriut dhe te çdo gjallese e bimesie. Ç’eshte e verteta njeriu nuk do te mund te jetonte me shume se disa dite pa uje. Kaq i domosdoshem eshte uji per njeriun dhe per jeten ne toke. Nuk po zgjatem me shume me “sterhollime” per rendesine dhe vleren e ujit, sepse specialistet e kesaj fushe mund ta thone larg me mire, me sakte e me argumentueshem se une. Ajo qe dua ta them e ta ngris une eshte çeshtja e administrimit te ujerave ne kete pjese te Atdheut tone, qe ne kushtet dhe rrethanat e caktuara u imponua shtet me vete qe te pengohet zgjidhja e drejte e çeshtjes shqiptare. Kosova (nje e treta e Dardanise!) nuk ka burime te medha uji. Por, sikur te kishim nje administrim te mire te ketyre burimeve qe kemi, them qe do te plotesoheshin kenaqshem nevojat e popullsise qe ka sot Republika e Kosoves… Me nje rregullative te mire ligjore dhe me investime e menaxhim te drejte populli i Kosoves shqiptare do te kishte uje te mjaftueshem e cilesor per pije, per ujitje e per nevoja tjera. Madje do te krijoheshin edhe liqene te vogla me ngritje digash e me forma tjera qe do te beheshin vende atraktive per njerezit e do te ndikonin per mire ne mjedisin tone. Mirepo, keto 20 vite liri nuk pame te kete patur politika te mira per menaxhimin e ujerave apo te jete ber ndonje projekt me dobishmeri e interes per njerezit e per jeten e tyre!
Po kufizohem me komunen e Vitise nga jam edhe vet. Para luftes ujesjellesi ne kuptimin e mirefillte nuk ka ekzistuar. Njefare lloj ujesjellesi kishte vetem qyteti i Vitise. Edhe ai ishte me gypa asbesti! Me rrezikshmeri te larte per shendetin! Lagje e fshatra te caktuara, me veiniciative e me pune vullnetare gjenin nje burim ose zinin nje prrocke dhe me tubacione plastike e sillnin ujin ne shtepi per ujitje e nevoja tjera, por edhe per pije. Kjo menyre veprimi dhe vetorganizimi diktoheje nga mungesa e ujit. Pushteti ishte i huaj e pushtues dhe nuk çante koken per furnizimin me uje dhe shendetin e popullit shqiptar ne Kosove. Pra nuk kishte nje sistem te mirefillte te ujesjellesit dhe as te ujitjes. Pas lufte pati ide e deshira te shprehura per ndertimin e nje dige mbi fshatin Binqe, e cila do te grumbullonte rreth 65 milone meter kub uje. Sasi e mjaftueshme per ujin e pijes per banoret e komunes se Vitise, per nje pjese te Gjilanit dhe per ujitjen e mbi 5 000 hektareve toke. Me kete uje mund te prodhoheshin edhe 10 megavat energji elektrike. Perveç kesaj banoret e Vitise do te fitonin nje vend atraktiv per pushim e “turizem”, kurse natyra do te perfitonte shume nga kjo rezerve e ujit. Kjo do te ishte zgjidhje afatgjate dhe cilesore. Ky projekt kapital per Vitine, sipas disa perllogaritjeve, do te kushtonte 35 milione euro. (50 milione euro i jane dhene “Behtelenkes” ose jane nda me te ne emer te gjobitjes!?)
Ne vend te kesaj ne komunen e Vitise, edhe ne komunat tjera, pas Luftes, ne bashkepunim me CDI-ne e me organizata tjera te huaja jane ndertuar ujesjelles ne disa fshatra… Shumica e ketyre ujesjellesve jane te paperdorshem dhe pa mirembajtje! Jane ndertuar ne menyre joprofesionale dhe pa projekte te studjuara e te mbikeqyrura nga specialistet!
Nje nder fshatrat qe ka mungese te theksuar uji eshte edhe fshati Verban. Ky fshat nevojat e veta me burimin e jetes i ka plotesuar me hapje pusash. Pune fati: here gjendet pak uje me hapjen e pusit here nuk gjendet. Muajt e veres jane te thate. Pusat shterrin e shume familje mbeten pa ujë. Keto familje jane te detyruara te sjellin uje ne shtepi me cisterna sa per disa dite! Jeta pa uje eshte e veshtire, e paperballueshme. Kjo gjendje i ka detyruar shume familje te bejne shpime te thella e te kushtueshme ne kerkim te ujit.
Para tre-kater vitesh “lindi shpresa” per ujë edhe te verbanasit. Komuna ne bashkepunim me CDI-ne do t’i sillnin uje edhe ketij fshati. Gezim i madh, gezim i natyrshem per banoret e fshatit. Uji burim i jetes! Ashtu siç thane edhe u bë. U hapen kanalet e u shtri tubacioni. Ashtu si gjithekund tjeter: pa projekt te studjuar, pa mbikeqyrje e pa zbatim profesional! Por shpresa per te eturin ishte e madhe. “Prite me muaj e prite me vjet pushka e komunes s’po kercet”! Kaluan tri vite te gjata pritjeje! Sivjet erdhi lajmi ri e i gezueshem se komuna ka kontraktuar nje kompani per kyqjen e ujit dhe vendosjen e oreve per shtepi-familje. Edhe nje gezim pershkoi zemrat e verbanasve te etur per uje. Po ujin ku po e marrim kishte pyetur dikush. Nga Letnica, ujesjellesi i qytetit, ishin pergjigjur “kompetentet”! Mire shume po sasia e trajtuar nga fabrika e ujit ne Letnice (40 l per sekond) mezi i ploteson nevojat e qytetit te Vitise e lere me te vije ne Verban! Shpresa mbi te gjitha! Fëlterja ne zjarr e peshku ne det! Megjithate, nisi puna! Kyqja per familje 90 euro! Pagesa ne dore (ne te zezen)! Firma nuk qenka kontraktuar nga autoriteti komunal e ligjor, po nga “paria” e fshati me godi (pazarllek)!! Si ne gjendje parashteterore! Asnje familje nuk ka kontrate dhe as nuk i di kushtet e kyqjes (detyrimet, te drejtate)! Kjo i bie qe dikush per nje perfitim te vockel personal (kyqje falas ose perfitim tjeter) e ben “kabull” te manipuloje fshatin e te tallet me fshatin e etur per ujë! Autoritetet komunale dhe ato ligjzbatuese do te duheje te merrnin dhe t’i mbanin pergjegjesit e tyre… Nuk po jetojme ne kohen e Baba Qemos! Eshte fjala per ujesjelles e per uje te pijshem, per burimin e jetes qe ka efekte te drejteperdrejta ne shendetin e banoreve. Me projekte te ketilla menaxhojne kompani e specialiste te certifikuar e jo njerez qe e dine a s’e dine formulen e ujit, njerez pa kompetence ligjore e profesionale! E ngrita kete çeshtje, sepse e konsideroj dhe, sepse eshte e nje rendesie jetike per njeriun dhe shendetin e tij… Uroj qe keshtu ta kuptojne edhe autoritetet komunale e shtetërore! Dhe, krejt ne fund, uroj qe edhe shpresa e verbanasve per ujë nje dite te behet realitet!
