Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
Mehmet Akif Ersoi lindi në Stamboll më 20 dhjetor 1873 në një familje besimtare, intelektuale. Babai i tij, Tahir Efendiu ishte myderiz në medresenë e njohur “Fatih” të Stambollit. Tahir Efendiu kishte lindur në Shushicë të Istogut, Pejë, në Kosovë dhe kishte mërguar në Stamboll, ku punoi si Vaiz, (komunikues i islamit). Nëna e tij Emine Sherife Hanëm ishte nga Buharaja e Uzbekistanit, por ajo e martuar në një familje shqiptare, me babain e Mehmet Akifit, Tahir Efendiun ishte shqiptarizuar ishte bërë kosovare dhe nxiti te fëmijët dhe te i biri Mehmeti, ndjenjat shqiptare dhe shqiptarizmin.
Mehmet Akif pasi mbaroi mësimet në Ruzhdie e Idadie, u regjistrua në fakultetin e veterinarisë, të cilin e mbaroi me rezultate të shkëlqyera. Që në shkollën e mesme kishte mësuar mirë arabishten, e cila ishte gjuha e kuranit dhe persishten , që ishte gjuha e letërsisë osmane. Më vonë në Paris përvetësoi edhe frëngjishten. Theksojmë se Mehmet Akifi zotëronte bukur edhe shqipen. Mehmet Akifi doli veteriner por ai kishte zell për letërsi dhe poezi. Qysh në vitiv 1893 njëkohësisht dha mësime dhe leksione për letërsi turke në gjimnazin e veterinarisë në Hallkallë të Stambollit. Këtë punë e vazhdoi deri në Luftën Ballkanike më 1912. Në këtë kohë shërbeu edhe si inspektor i veterinarisë afro 4 vjet në Ballkan, sidomos në Shqipëri, dy vjet punoi në Kosovë, ku kishte shkuar edhe në Pejë për t’u çmallur me të afërmit e tij.
Mehmet Akifi thurte vjersha ku pasqyronte ngjarjet tragjike që sundonin në atë kohë, si Lufta Ballkanike 1912-1913, Lufta e Parë Botërore 1914-1918 dhe Lufta Nacionalçlirimtare turke, 1919-1922, ku mori pjesë në luftë përkrah Mustafa Qemalit. Mehmet Akifi ka pasqyruar mjaft bukur epopenë e Luftës së Çanak – Kalasë më 1915, të komanduar nga Mustafa Qemali. Poeti Mehmet Akif gjatë luftës bashkëpunoi me Mustafa Qemalin jo vetëm me armë në dorë por edhe me shkrime, vjersha dhe ligjërata në mitingje, për të ngritur popullin në këmbë kundër pushtuesve , të cilët në Çanak-Kala pësuan disfatë të rëndë dhe u thyen keqas. Mehmet Akif dha një ndihmesë të rëndësishme në luftën për shpalljen e Republikës së Turqisë së Re. Më 19 nëntor 1920 gjatë një fjalimi të famshëm që mbajti në Xhaminë Nesrullah në Kastamonu, ai dënoi Traktatin e Sevrës dhe ftoi njerëzit të përdorin besimin dhe armët e tyre për të luftuar kundër kolonialistëve perëndimorë. Kur botimi Sebilarreshat, i cili në atë kohë vepronte jashtë Ankarasë, botoi këtë fjalim, ai u përhap në të gjithë vendin dhe madje u bë një broshurë, që iu shpërnda ushtarëve turq.
Mehmet Akif për meritat e tij të veçanta u zgjodh më 23 prill 1920 deputet i rrethit Burdur në parlamentin e parë turk. Ai mori pjesë në konkursin për përpilimin e tekstit të Himnit Kombëtar të Turqisë dhe vjersha e tij epike ‘‘Istiklal Marshë ‘‘, ‘‘Marshi i Pavarësisë‘‘, fitoi vendin e parë, dhe u aprovua njëzëri nga Parlamenti i Turqisë. Sot kjo vjershë është Hymni Kombëtar i Turqisë, i shkruar nga Mehmet Akif.
Pak histori për ecurinë e organizimit të Himnit Kombëtar të Turqisë se Re. Në komisionin e vlerësimit të Himnit Kombëtar u grumbulluan 700 tekste nga krijues tekstesh , por asnjë tekst poetik nuk u pëlye dhe nuk u pranua nga komisioni i posaçëm. Atëhere ministri i kulturës Hamidullah Suphiu dhe komisioni vlerësues iu drejtuan Mehmet Akifit, që ta shkruajë poezinë e Himnit Kombëtar. Mehmet Akifi iu përgjigj ministrit se do ta bënte, porse ai nuk shkruante për para. Kur ministria e kulturës dhe bashkëpunëtorët e Komisionit i premtuan se nuk do t’i jepnin shpërblim në se do të fitonte, ai me këtë kusht shkroi tekstin “ Marshi i Pavarësisë”, i cili u lexua në Kuvendin e Madh të Parlamentit Turk më 1 mars 1921 dhe më 21 mars 1921 u pranua dhe u votua zyrtarisht. Me Marshin e Pavarësisë Mehmet Akifi u pranua si poeti kombëtar i Turqisë. Më 1922 ai u zgjodh anëtar i Akademisë së Studimeve Islame.
Duhet thënë se Mehmet Akif Ersoji njihet pak nga publiku në Shqipëri, por kam përshtypjen se kjo ndoshta ndodh edhe në Kosovë, megjithëse ai është një personalitet i shquar dhe për të ka të dhëna që hedhin dritë rreth jetës dhe veprave të tij. Gjatë vizitës në Prizren, kryeministri i Turqisë Rexhep Taip Erdogan përmendi edhe shqiptarin nga Peja Mehmet Akif Ersoji si një figurë shumëdimensionale. Ndonse i lindur në Stamboll, Turqi, ai ka folur me krenari se është shqiptar dhe në shumë shkrime përmend Shqipërinë, Kosovën, Prizrenin, Pejën, Gjakovën.
Mehmet Akif është marrë me krijimtari letrare dhe artistike duke lënë si trashëgim një thesar të tërë, një pasuri që mund të ndahet në dy kategori: veprat e shkruara në vargje ose vepra poetike dhe vepra të shkruara në prozë. Veprat e shkruara në vargje janë përmbledhur me një emërtim të përgjithsëm Safahat që shqip përkthehet Fletët. Safahat është një përmbledhje me 44 poezi. Poezia më e hershme është e vitit 1904, kjo flet se ai ka filluar të shkruaj poezi në moshën 32 vjeçare. Në këtë moshë Mehmet Akif kishte njohuri të gjera për letërsinë .Ai kishte lexuar veprat e Viktor Hygoit, Alphons de Lamartin, Emil Zola dhe Zhan Zhak Ruso.
Pas shpalljes së Republikës Mehmet Aqif u u ftua prej Universitetit të Kajros ( El-Hez-her) dhe qysh nga viti 1926 deri më 1936 dha mësime për letërsinë turko-osmane në Kajro.
Mehmet Akif Pejani ishte patriot dhe demokrat, urrente despotizmin perandorak dhe imperializmin perendimor të ashtuquajtur ‘‘qytetërim‘‘ Ai ishte pan-islamist. Ai urrente dhe kritikonte pan-turanistët ose pan-turkistët…..partinë Ittihat-Terakki, që kishte ardhur në fuqi me revoluçionin e vitit 1908. Ai ishte poet e shkrimtar, pedagog, akademist, deputet dhe politikan me origjinë shqiptare dhe siç e thamë më lartë autori i himnit kombëtar turk. Mehmet Akifi është konsideruar si një nga mendjet e shquara letrare të kohës së tij. Në mendjen dhe zemrën e tij Shqipëria dhe Kosova zënë një vend të veçantë. Po më mirë le t’i referohemi vjershave të tij . Ja si shkruan Mehmet Akifi në mbrojtje të Shqipërisë dhe Kosovës kreshnike:
Arnavutluk size ibret olaçakken hala
Ne bu suride siyaset, bu fassit dava
(Shqipëria për ju duhet të ishte një mësim
Mirëpo ju akoma vazhdoni një politikë të çmendur dhe të kalbur.)
Mehmet Akifi që më 1908 i tërhoqi vërrejtjen pallatit despotik:
Arnavutlukta patlayab toplar galiyor
Iste payitahta kadar!
(Topat që gjëmojnë në Shqipëri
Po lajmërojnë shpalljen e Hyrietit)
Ndërsa më 21 shkurt 1912 në një vjershë të tij Mehmet Akif qante hallet e Kosovës, duke i folur babait të tij: (“Ngreu baba, ngreu nga varri
Dhe shih se për qejfin e tre vetëve kokëkrisur
Si vritet një popull i varfër tremilionësh
Eja shpejt se të gjallët nuk shkojnë të shpëtojnë atdheun tonë!…
Shqipëria po digjet flakë!…“)
Për këtë vargun e fundit, kur ai thotë se Shqipëria po digjet flakë, duhet të kuptojmë se në emërin Shqipëri ai fut gjithë shqiptarinë, fut dhe Kosovën e Çamërinë, pra i fut të katër vilajetet shqiptare , të cilat në prag të pavarësisë ishin ngritur në këmbë për liri dhe pavarësi kombëtare.
Poeti i himnit kombëtar të Turqisë së Re, Mehmet Akifi, jo vetëm që nuk e mohonte farefisin e tij shqiptar, por ai i dilte në mbrojtje popullit shqiptar me gjithë fuqinë e zemrës dhe paralajmëronte tragjedinë që i kanosej atdheut të tij prej fqinjëve zemërgurë e vrastarë dhe për këtë lajmëronte gjithë botën. Ja si shkruan ai : “Arnavutluk yanijor!
Bunu benden duyunuz
Ben ki evet Arnavutluk!
Baska birsey deyemem…
Iste yaniyor perisan yurdum!
( Shqipëria po digjet
Këtë dëgjojeni prej meje
Unë jam shqiptar!
S’kam tjetër t’iu them:
Ja po digjet atdheu im,
Krejt po shkatërohet!…)
Tani që i pamë me sytë tanë dhe lexuam disa rrjeshta nga poezitë të shkruara për Shqipërinë, Kosovën dhe për shqiptarët nga Mehmet Akif Ersoji, megjithëse ai nuk ka lindur në trojet shqiptare, por ka lindur dhe është rritur në Turqi, në Stamboll, shqiptarizmën e ka pasur të ngulitur në mendje dhe në zemër dhe në moment të caktuara, ka dalë në mbrojtje të Shqipërisë dhe Kosovës, siç e pamë më lartë. Në vjershën: Ngreu baba, ngreu nga varri, ai thotë: Të shpëtojmë atdheun tonë , pra Mehmet Akif Shqipërinë e quan atdheun e tij. Ja si shkruan ai në këtë poezi: Shqipëria po digjet, këtë dëgjojeni prej meje, unë jam shqiptar!, s’kam tjetër t’iu them: Ja po digjet atdheu im. I lindur larg Shqipërisë Mehmet Aqif Pejani ka qënë një shqiptar i kulluar, këtë ai e ka thënë me gojën e vet dhe bile e ka shkruar me dorën e vetë në poezi. Mehmet Akif ka punuar inspektor i veterinarisë dy vjet në Shqipëri dhe dy vjet të tjera në Kosovë. Pra ai i ka njohur nga afer hallet dhe shqetesimet tona..
Gjatë një vizite në Liban u sëmur, u kthye në Turqi më 20 dhjetor 1936 ku dhe vdiq në moshën 63 vjeç. E varrosën në Varrezat e Dëshmorëve në Edirnekapë në Stamboll. Ai ishte personi i parë në historinë e Republikës së Turqisë që në çeremoninë e varrimit të tij iu ekzekutua Himni Kombëtar. Ai la pas katër djem dhe dy vajza.
Populli turk nuk e harroi, shtëpia e tij në Ankara është shpallur muze, emëri i tij u është dhënë shumë shkollave, lagjeve, shesheve,, sallave etj. Në Shqipëri gjimnazi privat turko-shqiptar në Tiranë, që funksionon prej një çerek shekulli, mban emërin: Kolegji Mehmet Akif Ersoi.
Nesip Kaçi
Publicist dhe Diplomat
