Pellazget, ilirët, epirotasit, maqedonasit, arbrit e më vonë edhe shqiptarët, që të gjithë emrat që ka mbajtur neper histori, kombi ynë kishin një rrënjë, ishin një fis e një farë, ishin nder evropianet e parë. Pellazget ishin të parët tanë, ilirët ishin fiset tona, shqiptarët janë kombi ynë! Ketë e konfirmojnë rilindësit tanë mendjendritur dhe shumë studiues të mendimit të thellë perëndimor. Nga ne kërkohet vetëm edhe pak gjurmim e studim, dije shkencore e humanitare, pse jo edhe pak dashuri për kombin e shtetin.
Në histori e patëm fatin e keq që për pak shekujt të jemi dhunshëm pjesë e lindjes, por lindor nuk u bëmë dot dhe kjo falë mendjeve të ndritura të rilindësve, idependistëve, demokratëve dhe progresistëve apo komunistëve të shekullit XX. Padyshim, mendjet e ndritura të epokave të përmendura nuk e përbënin shumicën numerike të shqiptarëve, po në cilin komb të Botës elitat përbëjnë shumicën? Shumica natyrshëm në momente të kthesave historike ecën pas elitave politike, kombëtare e intelektuale. Nuk e mohoj faktin se në histori ka përpjekje për kthesa prapa, madje ka edhe prapakthim. Shembulli më tipik ishte Mesjeta e errêt, por fundi i saj solli humanizmin e renesancën, solli iluminizmin, siç solli revolucionin industrial dhe revolucionet politike, revolucionet shkencore e darvinizmin, ashtu siç solli filozofinë e socializmit utopik frënge-angleze, solli kulmin e filozofisë klasike gjermane e më pas atë marksiste. Solli majat e dijeve shkencore, politike, filozofike, solli artet, letërsitë e majat e kulturave të ndryshme të civilizimit botëror.
Shekujt t errësirës ishin të vështirë, por lindjet pas atyre shekujve ishin madhështore në ndriçimin e mendjeve shkencore, në përmirësimin e jetëve njerëzore. Ndërsa mesjeta vazhdon në qoshe tepër të ngushta si për shembull Vatikani, Arabia Saudite e ndonjë qoshe tjetër prej nga dirigjohen e shkaktohen dhimbjet e mëdha njerëzore. Por, në fund të fundit dashuria njerëzore për jetën e progresin do të fitoj mbi çdo fantazmë të errësirës! Kështu ishte e kështu do të jetë edhe sot e nesër.
Shqiptarët janë formuar si komb në shekullin XIX, janë konsoliduar e shtrirë horizontalisht si komb pas Luftës se Dytë Botërore në gjithë gjeografinë shqiptare. Pat përpjekje jashtë Shqipërisë që të pengohej kjo shtrirje, por nuk u pengua dot as nga Tito e Rankoviqi me kompani. Nuk do të pengohet as sot nga fytyrat e zeza nga do që vijnë ato. Ka kohë që kultura e arsimi shqip hyri në çdo familje të qytetit e të fshatit, kur bibliotekat u bënë pjesë e jetës sonë kulturore edhe e familjeve shqiptare në Shqipëri e më vonë edhe në Kosovë e treva tjera shqiptare.
Sot, në Shqipëri e Kosovë, shihen edhe gjurmët e errëta të Lindjes, por ato janë më shumë se minore në krahasim me jetën e gjallë të Perëndimit, ketë vetëm të verbëritë dhe dashakëqijtë nuk mund ta vërejnë. Ka aty-këtu edhe elemente fisnore, por edhe ato janë në vdekje e sipër. Kombi shqiptar me gjithë krizën morale të tranzicionit, ai po konsolidohet, zhvillohet e po përparon.
Shkurt: Kombi shqiptar perëndimor po bënë hapa të mëdhenj zhvillimi e progresi! Ndonëse shenja regresi shihen gjithandej në Lindje e Perëndim! Bota ka aq gjak sa për t’i dhënë jetë progresit shoqëror.