Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
Kur thua se kishte nevojë për një kamp ku njerëzit do të trajtoheshin si bagëti ose çoheshin në drejtim të panjohur dhe vriteshin, në mënyrë të (pa)vetëdijshme po demonstroni një mënyrë të të menduarit kriminal, dhe se është pikërisht ajo që bëri, Dragan Çoviç”.
Në pyetjen e gazetarit se çfarë mesazhi po u dërgohet viktimave, më saktë të gjithë boshnjakëve dhe serbëve që kaluan nëpër kampin e Heliodromit, duke pasur parasysh faktin se në atë vend po ndërtohet një muze i turpshëm i HVO-së, Dragan. Čović, lideri joformal i të gjithë kroatëve në Bosnje e Hercegovinë dhe njeriu i parë i HDZ-së kroate thotë me turp: Më vjen keq që ka pasur nevojë për vende ku gjatë luftës atdhetare ka pasur nga ata të cilëve u është dashur t’u hiqet liria dhe në mënyra të ndryshme u është kërcënuar jeta”
Kur në vendin e krimit ngrihet një muze i xhelatëve
Para se të merremi me fjalët e Çoviçit, është e rëndësishme të theksohet se në vendin e kampit të tmerrshëm Heliodrom, nuk po ndërtohet një muze për të burgosurit, siç mund të mendojë logjika e shëndoshë, por për të kundërtën – xhelatët dhe vrasësit nga radhët e HVO.
Pra, për hir të së vërtetës, në Mostar ka filluar zyrtarisht puna për ndërtimin e Muzeut të Këshillit Kroat të Mbrojtjes (HVO). Ndërtesa e muzeut është pjesë e kompleksit të kazermave ‘Stanislav Baja Kraljević’ në lagjen Rodoç, në daljen jugore të qytetit.
Duhet kujtuar gjithashtu se në të ndodhej kampi Heliodrom, ku anëtarët e HVO burgosën boshnjakë dhe një numër më të vogël serbësh gjatë viteve 1990.
E sa i përket vetë Heliodromit, aty kanë kaluar rreth dhjetë mijë qytetarë të pafajshëm të Mostarit, Jabllanicës, Stolacit, Çaplinës, Novi Sheherit… Zyrtarisht kanë të bëjnë me të dhënat e 54 të vrarëve apo të zhdukurve. Metodat e torturës në kamp ishin të ndryshme: nga uria, rrahjet, përdorimi i njerëzve si mburoja njerëzore, abuzimi me njerëzit si skllevër, të cilat Dragan Çoviç, i cili ishte njeriu i parë i Sokolit në atë kohë, dhe që në fakt përdori kampin e kapur jo-kroat. Të burgosurit, do të duhej të dinin diçka për të, si një skllav njerëzor në fabrikat që ai drejtonte.
Dhe për të përfunduar historinë për Heliodromin dhe muzeun, imagjinoni çoroditjen e xhelatëve kudo në botë duke hapur një muze për lavdinë e tyre. Mjafton të vizatoni një paralele me p.sh. Aushvic dhe mendoni se çfarë do të ndodhte nëse do të kishte një muze, jo të viktimave, por një muze në nder të arkitektëve të Holokaustit, një muze të vrasësve, torturuesve dhe atentateve naziste. As nuk mund ta imagjinoni? Dhe ky është Heliodrom sot me sugjerime për një muze të ardhshëm.
Çfarë nevoje devijuese është të dërgosh njerëz në kampe???
Por le të kthehemi te Dragan Çoviq, i cili me një fjali i sublimon në mënyrë të turpshme mendimet e tij ndaj të burgosurve të kampit, ndaj të tjerëve dhe të tjerëve, por edhe më shumë tregon se sa ideologjikisht ai dhe partia e tij e shohin botën përreth tyre me sytë e përgjakur të së kaluarës.
E dini, kur thoni se kishte nevojë për një kamp ku njerëzit trajtoheshin si bagëti në rastin më të mirë ose i merrnin me kamionë në një drejtim të panjohur dhe i vrisnin, ju demonstroni (pa)vetëdije një mënyrë të të menduarit kriminale.
Të mbijetuarit janë ndoshta dëshmitarët më të mirë të kësaj “nevoje” për kampet. Dhe kështu Amel Duliq, i mitur në atë kohë, i cili përjetoi tmerre të papërshkrueshme në Heliodromë, të cilat vështirë të harrohen, thotë në dëshminë e tij:
“Si fëmijë, gjithmonë keni një ëndërr – të luani pa ardhur nata dhe të shijoni ditën. Ju gjithashtu fantazoni për moshën madhore. Ardhja ime e moshës madhore ishte në këtë ndërtesë më 27 dhjetor 1993. Kam kaluar 233 ditë në kampet e HVO. Ky kamp, si të tjerët, ka një histori të veçantë. Ai ishte kritik, sepse njerëz vriteshin dhe merreshin çdo ditë, pa u kthyer. Ka pasur shpesh situata ku tre kamionë largoheshin nga këtu, dhe një kthehej”.
A është kjo “nevoja”, zoti Çoviq, që tre kamionë plot me njerëz të largohen në drejtim të panjohur dhe vetëm një të kthehet? Gjaku i njerëzve që janë gjallë dhe që e quanin veten ndryshe dhe iu lutën Zotit në një mënyrë tjetër?
Mirëpo, nëse kuptojmë thelbin e qëllimit gjenocidal dhe nëse kuptojmë filozofinë e ndërmarrjes së tillë kriminale, e cila konfirmohet ligjërisht edhe në Hercegovinë, në fakt mund të themi pa cinizëm dhe pa ekzagjerim se Dragan Çoviqi ka logjikisht të drejtë. Sepse në aksiologjinë dhe sistemin e vlerave neoustashe, lindi “nevoja” logjike për shkatërrimin e tjetrit dhe të ndryshmit, qoftë edhe përmes sistemit të kampeve si Heliodromi. Dhe sikur të ishte Heliodrom….
“Veprimi i duhur”si domosdoshmëri e së keqes
Dhe kur bëhet fjalë për nomenklaturën ustashiane të vlerave dhe kuptimin ustash të botës gjatë luftës, dhe për Zotin edhe pas luftës, fjala e rëndësishme dhe më e rëndësishme është “duhet”. Prandaj, sipas Çoviqit, njerëzve “duhej t’u hiqej liria”.
Dhe pse?
Sepse janë boshnjakë apo serbë? Sepse janë njerëz që nuk përshtaten me idenë e një kombi, etnie, race dhe feje të pastër? Sepse kanë emra të ndryshëm? Sepse ata i luten Zotit në një mënyrë tjetër, them unë. Prandaj “duhej” të ishin të burgosur në kamp!
Dhe sipas të vjetrës, ajo që duhet bërë nuk është e vështirë, ndaj luftëtarëve “duhej” të fusnin njerëz të pafajshëm pas telit. Ata “duhej” t’i rrihnin, t’i vrisnin uria, t’i merrnin si mburoja njerëzore në fushën e betejës ose si skllevër të punës së detyruar. “Duhej” të vrisnin njerëz në fund.
Po, nëse i përmbahesh ideologjisë së së keqes, atëherë ajo “duhet” është prioritet. Dhe gjithçka çoi në qëllimin përfundimtar, ose më saktë, zgjidhjen përfundimtare. Nëse e njihni termin, jeni në radhë të parë, nazistët përdorën “zgjidhjen përfundimtare” si eufemizëm për Holokaustin.
Dhe më pas, pas tre dekadash, mendimet, fjalët dhe fjalitë e Dragan Çoviqit renditen në mënyrë të barabartë në sistemin e tij të vlerave, i cili duket se nuk devijon as edhe një ons nga ai i vitit 1993. Sepse civilët e pafajshëm në kampet kroate nuk janë pjesë e atij sistemi. Ata nuk janë fëmijë, nuk janë të mitur, nuk janë baballarët, gjyshërit, bashkëshortët e dikujt, nuk janë mish njeriu i çnjerëzor, që DUHET të jetë aty dhe që DUHET të jetë pas telit të kampit.
Pra, në vetëm një fjali mund të shihni se nuk ka ndodhur absolutisht asnjë ndryshim në kokën e këtij njeriu dhe sistemit që ai krijon, jo më i mirë se lufta këtu.
Por…
Por ne jetojmë në një botë ku Dragan Çoviç është një zgjidhje e mirë politike, dhe politikat që ai mbron janë “pro-jetës dhe cilësore”. Në një ons, njëlloj si Dodikova. Drejtësi, viktima, të mbijetuar, fatet e tyre, histori njerëzish që u ngrin gjaku në vena… asnjë nga këto, sepse nuk është, siç thuhet, provitale.
Në vend të ndonjë përfundimi, mjafton një citim nga ish i burgosuri Dr. Esad Boshkail, sot një nga psikiatrit tanë më të mirë dhe më të respektuar në botë, i cili jeton në Phoenix Amerikan dhe që kaloi ferrin e gjashtë kampeve në Herceg-Bosna. , dhe ai thotë:
“Unë jam mjek dhe misioni im ishte të ndihmoja njerëzit. Dhe më pas, pa dyshim, vetëm pse quhem Essad, dikush erdhi dhe më futi në atë kamp dhe më detyroi të mbijetoja gjithë ato vuajtje dhe tortura. Kam humbur rreth pesëdhjetë kilogramë, kam parë vrasje… Tani dua ta përdor atë dhe t’u them njerëzve: mund të bëni pa të! Dhe ne duhet të bëjmë pa të!”
E shihni, kështu DUHET të përdoret fjala, Dragan Çoviq! Epo, atëherë ne duhet të jemi njerëz përkundër të keqes që na ka bërë dikush, thotë ish i burgosuri i kampit doktor Esad Boskhailo, dhe ju thoni para xhelatit se “njerëzit duhej të shkonin në kampe”!
Turp të kesh!
(Al-Xhazira RKL)
