Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
Drejtoresha e shkollës nga Seçnja, duke respektuar Kushtetutën e vendit të saj, u tregoi të gjithëve se kisha dhe ritualet e saj definitivisht nuk kanë vend në shkollë. Shën Sava apo Kushtetuta e Serbisë është pyetja tani, dhe përgjigja do të përcaktojë dukshëm rrugën shpirtërore, njohëse dhe ideologjike të Serbisë për një kohë të gjatë.
Lajmi i përhapur është se në shkollën fillore “Aleksa Shantiq” në Seçnje të Vojvodinës, me vendim të drejtoreshës, këtë vit nuk do të lejohen ceremonitë fetare për shënimin e festës së Shën Savës, nuk do të ketë prift, prerje të tortës së festës dhe dorëzimi i kumbarëve, që është një traditë shumë dekadash.
Ndjekja e mësueses për shkak të aktit të saj heroik
Ky lajm nga një qytet i vogël i Vojvodinës përshkoi shpejt rajonin dhe tabloidet dhe rrjetet sociale po digjeshin nga urrejtja ndaj regjisores, Olivera Marjanoviq. Puritanët fetarë ortodoksë u ngritën në këmbët e tyre të pasme, duke shpjeguar se Shën Sava, alias Rastko Nemanjiq, ka vend në shkolla dhe në të gjitha shkollat e Serbisë pa dallim, sepse ai është “edukatori i parë serb”. Përveç faktit që nuk ka asnjë dëshmi historike se Rastko Nemanjiq e shenjtëroi popullin, e veçanërisht se ai u mor me një lloj pune laike, pedagogjike. Dhe e gjithë puna shkoi aq larg sa edhe banorët e Seçnjës u organizuan dhe kërkuan publikisht që Shën Sava, si “lavdi shkollore”, të kthehej në klasët e shkollës.
Kështu prindërit e fëmijëve nga Seçanji filluan një peticion dhe në një pasdite u mblodhën rreth 150 nënshkrime të vendasve, e një nga nënshkruesit është edhe vetë kryetari i komunës së Seçanit. Shumica e prindërve, e përsëris, nuk duan t’i japin fund traditës disa dekadash të festimit të festës së Shën Savës në mjediset e shkollës.
“Sot në mëngjes shkova te drejtoresha e shkollës dhe desha të shpreh pakënaqësinë time për mënyrën e re të festimit të lavdisë së shkollës, por nga ajo mora një përgjigje se nëse nuk më pëlqen mënyra e saj e punës, ndihem i lirë të tërhiqe fëmijën tim nga shkolla”, tha Milena Gjuriçin, një nga prindërit për RTV.
Nënshkrimet e mbledhura iu janë dorëzuar drejtorisë së shkollës, ndërsa për këtë rast është njoftuar edhe Ministria e Arsimit. Ja pse është i rëndësishëm ky informacion? Sepse shkarkimi i drejtoreshës apo ndonjë sanksion kundër saj nga Ministria kompetente në fakt do të shkelte Kushtetutën e Republikës së Serbisë, e cila thotë se Serbia është një vend laik dhe që e ndan rreptësisht shkollën nga kisha.
Sipas Kushtetutës së Serbisë, shkolla është e ndarë nga kisha!
Në fund këtë e ka konfirmuar edhe vetë drejtoresha, e cila në fjalimin e saj të parë publik pas ndalimit të festës së Shën Savës në shkollë, tha edhe këtë: “…Prifti kërkoi të vinte në shkollën e Shën Savës. Aty kishte edhe temjanin vitet e kaluara, ujë të shenjtë dhe gjithçka. Ia shpjegova bukur se sipas nenit 11 të Kushtetutës së Serbisë duhet ta ndajmë shkollën nga kisha sepse në shkollë mund të shkojnë katolikët, myslimanët dhe të gjitha fetë, si dhe ateistët. Dhe prandaj nuk duhet të detyrojmë askënd në shkollë të ndjekë ritet fetare të të tjerëve…”.
Dhe kështu gruaja heroike, drejtoresha nga Seçnja, Olivera Marjanoviq, duke respektuar Kushtetutën e vendit të saj, u tregoi jo vetëm klerit, por edhe komunitetit vendas dhe më gjerë se kisha dhe ritualet e saj definitivisht nuk kanë vend në shkollë. Dhe këtë ajo e tregoi pikërisht duke përmendur Kushtetutën e Republikës së Serbisë. E pra, ajo në fakt ua hapi sytë gjithë atyre brezave të fuqishëm si të stafit arsimor ashtu edhe të aparatit shtetëror, të cilët më 27 janar shkelën me vetëdije dhe qëllimisht Kushtetutën e vendit të tyre dhe e bënë si një aktivitet të dëshirueshëm.
Por çfarë ka vërtet rëndësi këtu?
Kulti i shenjtërisë si grusht nacionalist
Kulti i shenjtërimit nuk është fare i vjetër dhe nuk ka asnjë lidhje të tepruar as me Rastko Nemanjiqinm as me Shën Savën. Ajo u krijua nga ultranacionalistët serbë më pak se njëqind vjet më parë. Më saktësisht, kjo ideologji e ka zanafillën në vitet 30 të shekullit të kaluar në Mbretërinë e Jugosllavisë. Ideologët e saj më të rëndësishëm janë peshkopi ortodoks Nikolaj Vemiroviq dhe politikani profashist serb, Dimitrije Ljotiq.
Sipas përkufizimit, thelbi i ideologjisë Svetosava është shprehja – një komb, një fe në një shtet. Nëse kjo ju duket e njohur, keni të drejtë, sepse nazizmi gjerman mbështetet në këtë frazë dhe është motoja e tij (para)shtetërore. Dhe për këtë nuk duhet të jetë çudi që ideologët e Shënsavës ishin magjepsur nga Adolf Hitleri dhe është e njohur fjalia e të sapopërmendurit Nikolaj Velimiroviq, i cili tha për Hitlerin në vitin 1935 në Kolarac të Beogradit:
“Megjithatë, duhet respektuar liderin gjerman, i cili si një mjeshtër i thjeshtë dhe një njeri i popullit e pa se nacionalizmi pa besim është një anomali, një mekanizëm i ftohtë dhe i pasigurt. Dhe këtu në shekullin e 20-të i lindi ideja e Shën Savës dhe si laik ndërmori punën më të rëndësishme në popullin e tij, që i ka hije një shenjtori, një gjeniu dhe një heroi”.
Dhe kjo ideologji u ripërqafua nga nacionalistët serbë të mëdhenj në vitet 1990, në prag të luftërave pushtuese dhe agresive të Serbisë kundër republikave të tjera të ish-RSFJ-së.
Sepse nacionalistët e tipit të Shënsavës po mbrojnë vendosjen e një teokracie ortodokse serbe në zonën nga “Kupa në Vardar dhe nga Danubi deri në Detin Adriatik”, që në fakt është thelbi i gjithçkaje që krimineli i luftës Vojislav Šešelj kërkoi në programin e tij për Serbinë e Madhe, me kufijtë perëndimorë Karlobag – Karlovac – Ogulin – Virovitica. Dhe nuk është e kotë të përmendet në këtë skicë të shenjtërisë si fill ideologjik se ajo është rrënjësisht antishkencore, anti-civilizuese, se refuzon kulturën perëndimore, demokracinë, liberalizmin, të drejtat e njeriut, traditën antifashiste.
Me një fjalë, obskurantizëm i rëndë që ka zënë rrënjë aty ku është më i rrezikshmi – te fëmijët dhe me urdhër të drejtpërdrejtë të baballarëve nacionalistë të shtetit të sotëm serb – akademikëve të SANU-së, të cilët e zbatuan në sistemin shkollor, duke shkelur kushtetutën e vendit të tyre, sado që ishte absurde.
Dhe nuk është për t’u habitur sepse disa kritikë panë në shfaqjen e nacionalizmit Svetosava brenda kishës ortodokse filetizmin, i cili u dënua si një herezi moderne qysh në Këshillin e Kostandinopojës në vitin 1872.
Me një fjalë, sipas definicionit teokratik, aq edhe civilizues e sociologjik, Shënsava është një sekt nacionalist me idetë më të errëta, që ka zënë rrënjë në Serbinë moderne dhe që nuk e lejon të ecë përpara që në fillim.
Dhe prandaj drejtoresha e shkollës në Seçnje, Olivera Marjanoviq, është në një farë mënyre jo vetëm një heroinë, por edhe një revolucionare e kësaj bote, e cila i sjell botës ato vlera humaniste, njerëzore e qytetëruese, dritë e drejtësi dhe në fund i paraqet ato publikisht, të gjitha në përputhje me Kushtetutën e vendeve të saj.
A do ta heqin nga detyra drejtoreshën Marjanoviq për respektim të Kushtetutës së Serbisë?
Ajo thotë: “Për herë të parë pas shumë vitesh, më 27 janar nuk do të ketë ceremoni fetare në shkollën tonë sepse më morën mua si drejtoreshë. Nëse zëvendësohem për shkak të kësaj, ky është një hap përpara për “Serbinë tonë të bukur”.
Në të vërtetë, shkarkimi i Olivera Marjanoviqit do të çonte në humbjen e atyre pak forcave shekullare në Serbi që mendojnë vetë dhe që nuk duan një vend në mesjetë, por në botën e qytetërimit të shekullit të 21-të. Dhe largimi i saj do të ishte padyshim një disfatë dhe e pakuptimtë e Kushtetutës së Serbisë, drejtpërdrejt nga figura e Shën Savës, fisnikut mesjetar, dhe indirekt do të ishte fitorja përfundimtare e atyre forcave që e vendosin Serbinë në mënyrë të pagabueshme në anën e gabuar të historisë gjatë gjithë këtyre dekadave.
Shën Sava apo Kushtetuta e Serbisë është pyetja tani, dhe përgjigja do të përcaktojë dukshëm rrugën shpirtërore, njohëse dhe ideologjike të Serbisë për një kohë të gjatë. (AL-Xhazira, RKL)
