Gjergj Fishta: Tri poezi

23/10/2019 Kultura

Tema të tjera...

Shqypnia

Edhè hâna do t’ a dijë,

Edhè dielli do t’ két pá,

Se për qark ksaj rrokullije,

Si Shqypnija ‘i vend nuk ká !

Fusha t’ gjâna e kodra t’ blera,

Zijes s’ mnershme larg kû âsht droja,

Me gaz t’ vet ktû i veshë Prendvera,

Si t’ Parrizit t’ larmet shtroja.

Nën nji qiellë përherë t’ kullueme,

N’ rreze e n’ dritë përshkue unjí,

Bjeshkë e male të blerueme

Si vigâj shtiellen n’ ajrí.

Ke ato bjeshkë e ke ato male

Kroje t’ kjarta e t’ cemta gurra,

Tue rrëmbye npër mriza hale,

Gurgullojn npër râjë e curra.

Mbi ato male e bjeshkë kreshnike

Léjn mande’ ata djelm si Zâna,

Armët e t’ cillvet, përherë besnike,

Janë përmendë ndër fise t’ tana.

Atje léjn, po Toskë e Gegë,

Si dý rreze n’ flakë t’ nji dielli:

Si dý rrfé, qi shkojn tue djegë,

Kúr shkrepë rêja nalt prej qielli.

Oh! Po, e din i prûjtë anmiku,

Se âsht rrfé zogu i Shqyptarit,

Rijtun gjakut kah çeliku

N’ dorë t’ ktij shndritë për vend t’ të Parit.

Ato male të madhnueshme,

Ato, po, kanë mûjtë me pá

Se sa forca e pafrigueshme

N’ turr t’ Shqyptarit pît ka rá.

Dridhet toka e gjimon deti,

Ndezen malet flakë e shkndija,

Ka’ i frigueshëm, si tërmeti,

Atje rrmben kû e thrret Lirija.

Lume e shé para atij ngelin,

I a lshojn udhën dete e male;

Mbretënt fjalën s’ mund t’ i a shkelin,

Turrin ferri s’ mund t’ i a ndalë.

Shkundu pluhnit, prá, Shqypní,

Ngrehe ballin si mbretneshë,

Pse me djelm, qi ngrofë ti n’ gjí,

Nuk mund t’ quhesh, jo, robneshë.

Burrë Shqyptár kushdo i thotë vetit,

Qi zanát ka besë e fé,

Për Lirí, për fron të Mbretit

Me dhânë jetën ka bâ bé.

Sy për sy, po, kqyr anmikun;

Përse djemt, qi ti ke ushqyue,

S’ i ka pá, jo, kush tue hikun:

Friga e dekës kurr s’ i ka thye,

Kaq të bukur, kaq të hieshme

Perëndija t’ fali i Amshueshëm,

Sá ‘dhe deka âsht për tý e shieshme:

N’ gjí t’ and vorri âsht i lakmueshëm.

Po, edhè hâna do t’ a dijë,

Edhè dielli do t’ két pá,

Se për qark ksaj rrokullije,

Si Shqypnija ‘i vend nuk ká !

Rrnosh e kjosh, prá moj Shqypní,

Rrnosh e kjosh gjithmonë si vera,

E me dije e me Lirí

Për jetë t’ jetës të rrnoftë tý ndera.

Gjuha Shqype

Porsi kanga e zogut t’verës,
qi vallzon n’blerim të prillit;
porsi i ambli flladi i erës,
qi lmon gjit e drandofillit;
porsi vala e bregut t’detit,
porsi gjâma e rrfès zhgjetare,
porsi ushtima e nji tërmetit,
ngjashtu â’ gjuha e jonë shqyptare.
Ah! po; â’ e ambël fjala e sajë,
porsi gjumi m’nji kërthi,
porsi drita plot uzdajë,
porsi gazi i pamashtri;
edhè ndihet tue kumbue;
porsi fleta e Kerubinit,
ka’i bien qiellvet tue flutrue
n’t’zjarrtat valle t’amëshimit.
Pra, mallkue njai bir Shqyptari,
qi këtë gjuhë të Perëndis’,
trashigim, që na la i Pari,
trashigim s’ia len ai fmis;
edhe atij iu thaftë, po, goja,
që përbuzë këtë gjuhë hyjnore;
qi n’gjuhë t’huej, kur s’asht nevoja,
flet e t’veten e lèn mbas dore.
Në gjuhë shqype nanat tona
qi prej djepit na kanë thânun,
se asht një Zot, qi do ta dona;
njatë, qi jetën na ka dhânun;
edhe shqyp na thanë se Zoti
për shqyptarë Shqypninë e fali,
se sa t’enden stina e moti,
do ta gzojn kta djalë mbas djali.
Shqyp na vete, po pik’ mâ para,
n’agim t’jetës kur kemi shkue,
tue ndjekë flutra nëpër ara,
shqyp mâ s’pari kemi kndue:
kemi kndue, po armët besnike,
qi flakue kanë n’dorë t’shqyptarëvet,
kah kanë dekë kta për dhè të’t’Parvet.
Në këtë gjuhë edhe njai Leka,
qi’i rruzllim mbretnin s’i a, xûni,
në këtë gjuhë edhe Kastriota
u pat folë njatyne ushtrive,
qi sa t’drisë e diellit rrota,
kanë me kênë ndera e trimnive.
Pra, shqyptarë çdo fès qi t’jini,
gegë e toskë, malci e qyteta,
gjuhën t’uej kurr mos ta lini,
mos ta lini sa t’jetë jeta,
por për tê gjithmonë punoni;
pse, sa t’mbani gjuhën t’uej,
fisi juej, vendi e zakoni
kanë me u mbajtë larg kambës s’huej,
Nper gjuhë shqype bota mbarë
ka me ju njohtë se ç’fis ju kini,
ka me ju njohtë për shqyptarë;
trimi n’za, sikurse jini.
Prandaj, pra, n’e doni fisin,
mali, bregu edhe Malcija
prej njaj goje sod t’brohrisim:
Me gjuhë t’veten rrnoftë Shqypnia!