Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
T’i mbajmë larg kërcënimet nga Ballkani, deklaroi kryeministri Edi Rama, në një intervistë për Hans-Peter Siebenhaar të gazetës së njohur austriake ”Die Presse”. Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama është i shqetësuar për ndikimin rus në rajon, por tregon mirëkuptim për mosvendosjen e sanksioneve nga ana e Serbisë.
Intervista e plotë
Zoti kryeministër, sa e kërcënon lufta në Ukrainë stabilitetin dhe paqen në Ballkan?
Rama: Ai është një kërcënim potencial për rajonin tonë. Sepse në pjesë të Ballkanit, Rusia tradicionalisht ka një ndikim të fortë. Kjo vlen veçanërisht për Serbinë, Malin e Zi, Maqedoninë e Veriut dhe Republikën Srpska në Bosnje-Hercegovinë.
Çfarë do të thotë kjo për politikën e sanksioneve të BE-së kundër Rusisë?
Rama: Ne duhet të bëjmë gjithçka që mundemi për të mbajtur kërcënimin e mundshëm jashtë Ballkanit. Prandaj, nuk duhet të ushtrohet më presion ndaj Serbisë për të vendosur sanksione ndaj Rusisë. Sanksione të tilla nuk janë të mundshme, sepse pa Rusinë Serbia nuk mund të mbijetojë. Për më tepër, qeveria dhe presidenti Aleksandar Vuçiç nuk do t’i mbijetonin politikisht sanksioneve kundër Rusisë. Serbia tashmë ka mbajtur qëndrim. Nuk duhet të harrojmë se Beogradi tashmë ka votuar tre herë kundër Rusisë në OKB. Kjo është një surprizë e madhe. Është gjithashtu një shenjë se ka një vullnet të fortë në Beograd për t’u integruar në BE.
Ata duan të krijojnë një lloj miniSchengen mes Serbisë, Shqipërisë dhe Malit të Zi. Cilat janë shanset që kjo të ndodhë?
Rama: Ne kemi nevojë për lëvizjen e lirë të njerëzve, mallrave dhe shërbimeve ndërmjet vendeve tona. Kjo është pjesë e rrugës sonë drejt BE-së. Është shumë e rëndësishme sepse rrit shanset për rritje më të lartë ekonomike. Të gjithë ne në Ballkanin Perëndimor jemi tregje shumë të vogla. Prandaj, izolimi i mëtejshëm është shumë i pafavorshëm ekonomikisht për WB6. Tashmë po shohim përfitimet e afrimit në Ballkanin Perëndimor
përmes një vëllimi më të madh tregtar.
Më 19 korrik, BE hapi negociatat e anëtarësimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut. Sa shpejt do të shkojnë bisedimet?
Rama: Është shumë e vështirë të parashikohet progresi i mundshëm në bisedimet e pranimit. Nuk do të jetë një rrugë e lehtë. Do të na duhen vite për të bërë rrugëtimin drejt BE-së. Në fund varet nga vetë WB6 se sa shpejt do t’i plotësojmë të gjitha kushtet. Por, qasja konstruktive e BE-së ndaj zgjerimit në Ballkanin Perëndimor është gjithashtu shumë e rëndësishme.
Çfarë po ndodh aktualisht?
Rama: Ne jemi shumë të lumtur për transferimin e njohurive për të avancuar vendin. Asnjë institucion tjetër në botë nuk është në pozitë më të mirë se BE-ja për të përmirësuar organizatat shtetërore dhe për të mbështetur vendet në përpjekjet e tyre për reforma në mënyrë që të krijojnë një administratë funksionale ose një gjyqësor të pavarur. Prandaj është me fat që vende si Shqipëria të kenë këtë mbështetje të BE-së në këtë kohë.
Austria e sheh veten si ndërtuese e urave në rajon. Sa e mirë është mbështetja nga qeveria në austriake?
Rama: Në fakt, Austria është një ndërtuese ideale urash për Ballkanin Perëndimor për shkak të rrënjëve të tij historike. Jam i vetëdijshëm se disa në Austri i konsiderojnë këto lidhje më shumë si një trashëgimi nostalgjike. Megjithatë, qeveria në Vjenë ka kërkuar gjithmonë integrimin e plotë të Ballkanit Perëndimor në BE. Ne e vlerësojmë shumë këtë ndjeshmëri të veçantë.
Evropa po lufton me një krizë kërcënuese energjetike. Çfarë do të thotë për Shqipërinë çmimet e larta të energjisë elektrike dhe gazit?
Rama: Jemi të bekuar me një avantazh. Ne mund të mbulojmë nevojat tona për energji elektrike me energji hidroelektrike. Prandaj, prodhimi ynë i energjisë tashmë është 100 për qind i gjelbër. Ne nuk jemi në asnjë mënyrë të varur nga gazi mesianik. Por, ne varemi nga bekimi i Zotit.
Cili?
Rama: Zoti është në qiell lart, për të na dërguar shi të mjaftueshëm pavarësisht ndryshimeve klimatike. Në fund të fundit, në pesë vitet e fundit kemi pasur periudhën më të thatë në historinë tonë. Ne rrezikojmë të jemi të varur nga importet e energjisë në të ardhmen dhe së shpejti do të bëhemi po aq të varur sa fqinjët tanë në rajon.
Çfarë masash ka marrë qeveria juaj për të garantuar sigurinë e furnizimit në kohë ndryshimesh klimatike?
Rama: Për të garantuar ndryshimin në parim, ne do të diversifikojmë prodhimin tonë të energjisë. Aktualisht po ndërtojmë dy parqe të mëdha diellore në Shqipëri. Projekte të mëtejshme janë në gatishmëri. Në të njëjtën kohë, ne do të zgjerojmë energjinë e erës. Përveç kësaj, gazi i lëngshëm – domethënë LNG – është një problem për ne. Së fundi, tubacioni Trans-Adriatik sjell gaz nga Azerbajxhani nëpërmjet Greqisë në bregdetin tonë jugor dhe në Itali. Ne jemi të përfshirë edhe në projektin e gazsjellësit Joniano-Adriatik, i cili do të sjellë gaz nga Shqipëria përmes Malit të Zi dhe Hercegovinës në Kroaci. Ky gazsjellës i ri do të lidhet me linjën e gazsjellësit Trans-Adriatik.
A do të ketë një bazë detare të NATO-s në Durrës?
Rama: Baza detare e NATO-s lidhet me ndërtimin e një porti modern tregtar jashtë qytetit të Durrësit. Ne po punojme ngushtë me NATO-n për të krijuar këtë pikë. Është e rëndësishme për Shqiperine, por edhe për sigurinë e të gjithë rajonit. Por, ne jemi ende në fillim të projektit.
Sa me ndikim është Kina në rajon?
Rama: Në Shqipëri nuk kemi një prezencë të fortë kineze. Për shembull, kinezët nuk zotërojnë më aeroportin e Tiranës. Ata ende zotërojnë një fushë të rëndësishme nafte dhe një numër kompanish më të vogla. Kjo eshte e gjitha. Por, një gjë është e qartë: Pekini ka interesa të forta ekonomike afatgjata në rajon.
Po ndikimi i Turqisë?
Është një mit që Turqia thuhet se ka ndërtuar shumë xhami në Shqipëri. Kjo nuk është e vërtetë. Tani ekziston një xhami që është ndërtuar me mbështetjen turke. Në tregti, nga ana tjetër, rëndësia po rritet.
Së fundmi jeni kritikuar rëndë në një artikull në “Frankfurter Allgemeine Zeitung” për mosrespektimin e lirisë së shtypit dhe gazetarëve?
Rama: Jam vërtet shumë i pikëlluar nga ky lajm i rremë që po përhapet nga media me reputacion cilësor në demokracitë kryesore. Sinqerisht, pyes veten se si mund t’i përgjigjemi akuzave të tilla të pabaza?
Me fakte?
Rama: Deklaratat e mia u nxorrën jashtë kontekstit. E gjithë kjo është shumë e trishtueshme për mua. Kontribute të tilla e vendosin Shqipërinë në një cep për çështjen e lirisë së shtypit aty ku ne nuk bëjmë pjesë. Ne jemi një vend ku të gjithë janë liberalë për gjithçka! Mund të thuhet gjithçka pa u disfavorizuar apo diskriminuar.
”Reporterët pa Kufij” e renditin vendin tuaj të 103-tin nga 180 vende. Nuk është saktësisht një kompliment?
Rama: Ky është një rishikim i tmerrshëm! Fakti është se ne nuk kemi asnjë gazetar të kërcënuar apo edhe në burg. Nuk ka kufizime për redaksitë, as nuk ka çështje gjyqësore të qeverisë kundër gazetarëve. Unë nuk jam armik i medias së lirë. Pavarësisht gjithçkaje, unë jam objektivi i sulmeve. Unë kurrë nuk u thashë gazetarëve se ju jeni derra apo parazitë. Kurrë! Por, sulme të tilla të pajustifikuara rezultojnë në vlerësime të këqija.
Ju jo vetëm që keni qenë kryeministër prej shumë vitesh, por jeni artist edhe prej shumë kohësh. Dëshironi të pikturoni?
Rama: Për arsye kohe, artin tim e bëj kryesisht në zyrën time. Unë kam një galeri në Berlin që ofron veprat e mia. Ajo kujdeset edhe për ekspozitën e pikturave dhe skulpturave të mia. Nuk kam kohë për këtë.
