Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
Kina që nga fillimi i shekullit të 21-të e deri më tani ka pasur sukses dhe është ngjitur në vendin e dytë në ekonominë botërore pas SHBA-së. Kështu, ajo tani pretendon ndikim global diplomatik dhe ekonomik, duke konkurruar me fuqitë e tjera të mëdha në tregti dhe investime, veçanërisht në Afrikë.
Afrika nga ana tjetër është një zonë e gjerë gjeografike e planetit, është kontinenti i tretë më i madh në botë për nga sipërfaqja dhe i dyti për nga popullsia (vlerësuar përafërsisht për vitin 2024 me 1.5 miliardë banorë). Ajo ka një sipërfaqe prej rreth 30.2 milionë kilometra katrorë së bashku me ishujt përreth dhe zë 6% të sipërfaqes totale të Tokës dhe 20.4 për qind të sipërfaqes totale të tokës.
Ai është gjithashtu i pasur me burime natyrore (naftë, gaz natyror, uranium, litium, kobalt, diamante, ar, bakër etj.) dhe për këtë arsye paraqet interes të madh ekonomik. Republika Demokratike e Kongos, për shembull, përbën rreth 70% të prodhimit botëror të kobaltit.
Marrëdhëniet e Kinës me shtetet afrikane, natyrisht, nuk janë të reja. Ato datojnë nga vitet 1950, dhe konkretisht në vitin 1955, kur u mbajt Konferenca e Bandung, në të cilën 29 vendet pjesëmarrëse afrikane dhe aziatike miratuan “Pesë Parimet për Bashkëjetesë Paqësore”, me të cilat Kina ishte pajtuar fillimisht e Indisë në vitin 1954. Këto janë: respektimi i ndërsjellë i sovranitetit dhe integritetit territorial, mossulmimi i ndërsjellë, mosndërhyrja reciproke në punët e brendshme të njëri-tjetrit, barazia dhe përfitimi i ndërsjellë dhe bashkëjetesa paqësore.
Në atë kohë, Kina nënshkroi marrëveshje tregtare shtetërore me shtetet afrikane, si Algjeria apo Sudani. Gjithashtu në fund të vitit 1963, Kryeministri i atëhershëm i Kinës, Çu Enlai, numri dy pas Mao Ce Dunit, bëri një udhëtim në dhjetë shtete afrikane në dy muaj. Që atëherë, prania e Kinës në Afrikë ka qenë gjithnjë e më intensive.
Interesat e Kinës në kontinentin afrikan përqendrohen në ekonominë, politikën, sigurinë dhe kulturën. Afrika është e rëndësishme për Kinën kryesisht si një burim i madh burimesh për të mbështetur bazën e saj në rritje të prodhimit, si dhe një burim i sigurisë së energjisë. Në të njëjtën kohë, Kina e sheh Afrikën si një destinacion të rëndësishëm për mallrat e saj të prodhuara me kosto të ulët.
Afrika gjithashtu luan një rol të rëndësishëm në organizatat ndërkombëtare shumëpalëshe dhe veçanërisht në organizatat ku secili vend anëtar ka një votë. Kështu, Kina po përpiqet të tërheqë qeveritë afrikane në mënyrë që të mbledhë mbështetje për politikat e saj në skenën ndërkombëtare.
Që nga viti 2002, në fakt, Forumi për Bashkëpunimin Kinë-Afrikë (FOCAC) ka qenë plotësisht funksional, anëtarë të cilit janë 53 vende afrikane (d.m.th. të gjitha të njohura plotësisht, përveç Mbretërisë së Eswatinit e cila ka marrëdhënie diplomatike me Tajvanin) dhe që operon në tre nivele me nivel më të lartë ministror. Ai mbahet gjithashtu çdo tre vjet, duke alternuar midis një vendi afrikan dhe Kinës. Konferenca më e fundit FOCAC u mbajt në Pekin nga 4-6 shtator 2024.
Në këtë konferencë të 9-të, presidenti kinez Xi Jinping u zotua t’i sigurojë Afrikës 360 miliardë juanë (50.7 miliardë dollarë) mbështetje financiare gjatë tre viteve të ardhshme, ndërsa premtoi se qeveria e tij do të ndihmonte në krijimin e të paktën 1 milion vendeve të punës në kontinent.
FOCAC i krijuar në vitin 2000, është mekanizmi kryesor i koordinimit shumëpalësh midis vendeve afrikane dhe Kinës dhe bazohet në deklaratat mbi parimet e bashkëjetesës paqësore. FOCAC është kanali kryesor përmes të cilit Kina ofron burime për vendet afrikane. Nëpërmjet FOCAC, Kina ofron ndihma në formën e fshirjes së borxhit – në vitin 2003 ajo fshiu 750 milionë dollarë në një total prej 31 vendeve afrikane – ndihma grantesh, kredi të buta dhe kredi pa interes.
Prandaj, Pekini është kreditori i parë dhe një nga financuesit kryesorë të shumë projekteve të infrastrukturës. Financimi kinez ka shkuar në ndërtimin e autostradave, hekurudhave – së fundmi rrjetet hekurudhore Addis Ababa-Xhibuti dhe Mombasa-Nairobi në Kenia iu dorëzuan qeverive lokale-porteve dhe stacioneve të prodhimit të energjisë elektrike në të gjithë kontinentin (p.sh. në Nigeri, Gana dhe Gabon).
Mbi 3000 kompani kineze, në fund të fundit, janë të pranishme në qytetet afrikane, nga të cilat mbi 70% janë kompani private, duke formuar shtyllën kryesore të investimeve kineze në Afrikë.
Nga viti 2017 deri në vitin 2022, investimet e huaja direkte të Kinës (IHD) në Afrikë arritën në 74 miliardë juanë (10.14 miliardë dollarë), duke përbërë 18% të investimeve të huaja direkte globale në Afrikë dhe në të njëjtin nivel me Evropën dhe SHBA-në.
Pekini është partneri kryesor tregtar i kontinentit afrikan. Sipas Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN), pothuajse një e katërta e eksporteve afrikane shkojnë në Kinë, kryesisht minerale dhe metale, dhe rreth 16% e importeve vijnë prej saj. Tregtia e Kinës me vendet afrikane arriti kulmin në vitin 2023 në 282 miliardë dollarë.
Në të njëjtën kohë, siç raportohet nga Global Times, turistët nga Kina vizituan destinacione të ndryshme afrikane në vitin 2024, duke përfshirë Kenian, Tanzaninë dhe Marokun. Në fakt, sipas këtij publikimi, Kenia njoftoi 1.1 miliardë dollarë të ardhura nga aktivitete të ngjashme turistike vetëm në gjysmën e parë të 2024.
Për më tepër, Kina është në konkurrencë të ashpër dhe të hapur me Perëndimin, në radhë të parë me Shtetet e Bashkuara, në Afrikë, me dy superfuqitë që përpiqen të rrisin ndikimin e tyre politik në kontinent dhe aksesin e tyre në burimet e tij natyrore.
Fushata e penetrimit të Kinës në Afrikë merr peshë të shtuar për regjimin kinez, pasi pretendon udhëheqjen në të ashtuquajturin “Jug Global”, i cili ka fituar një vrull të tillë që tregon në mënyrë implicite rirregullimin e fuqisë globale midis një bote të vjetër dhe një bote në rritje.
Në mbyllje, dua të theksoj se parimi i deklaruar i mosndërhyrjes në punët e brendshme të shteteve të tjera nuk duhet të anashkalohet nga Kina në asnjë rrethanë. E ardhmja e Afrikës, e cila është torturuar brutalisht nga kolonializmi evropian – më i shfrytëzuari për sa i përket burimeve natyrore dhe popullsisë së saj – duhet të përcaktohet nga afrikanët, jo të diktohet nga ndonjë fuqi e huaj që mund të kërkojë të shfrytëzojë burimet e tyre dhe pikat e tyre problematike për përfitimin e tyre.
*Isidoros Karderinis ka lindur në Athinë në vitin 1967. Ai është gazetar, korrespondent i shtypit të huaj i akredituar në Ministrinë e Punëve të Jashtme të Greqisë, si dhe ekonomist, romancier dhe poet. Artikujt dhe reportazhet e tij janë botuar në gazeta, revista dhe faqe interneti në 130 vende. Poezitë e tij janë përkthyer në 9 gjuhë dhe janë botuar në antologji poetike, revista letrare dhe rubrika letrare gazetash. Në Greqi ka botuar 8 libra me poezi dhe 3 romane. Librat e tij janë botuar në SHBA, Britaninë e Madhe, Itali dhe Spanjë. Facebook: Karderinis Isidoros
