leoni

Karderinis Isidoros

Isidoros Karderinis: Rusia në fushën gjeopolitike të Afrikës

Kontinenti afrikan është një rajon rajonal me shumë perspektiva zhvillimi në të ardhmen e afërt, pasi ai është një rajon i përbërë nga një përzierje vendesh me pasuri natyrore jashtëzakonisht të madhe – burime të rëndësishme të naftës (veçanërisht 9.7% e naftës së provuar në botë), gazit natyror (veçanërisht 7.8% e rezervave të gazit natyror) dhe mineraleve të tjera të pranishme në Afrikë (në total rreth 30% të burimeve globale) – por edhe një rajon me një pozicion gjeopolitik veçanërisht të rëndësishëm në skenën botërore. Në të vërtetë, disa vende afrikane, si Nigeria, Afrika e Jugut dhe Egjipti, tashmë kanë rolin e fuqisë rajonale për rajonin e tyre më të gjerë fqinj afrikan për shkak të pozicionit të tyre të veçantë gjeopolitik.

Pozicioni ndërkombëtar i Afrikës në shekullin tonë është ndikuar nga një rrjet zhvillimesh të rëndësishme dhe në të njëjtën kohë pozitive të brendshme. Përfundimi i luftërave civile veçanërisht të përgjakshme dhe në përgjithësi reduktimi i tyre në krahasim me të kaluarën, reformat e rëndësishme në nivel rajonal dhe kombëtar, ngritja e strukturave të reja si Parlamenti Pan-Afrikan, “Këshilli për Paqe dhe Siguri”, “Gjykata Afrikane e të Drejtave të Njeriut” etj. si dhe tendenca në rritje në ritmet e zhvillimit ekonomik të shumicës së vendeve afrikane, e cila nga ana e saj forcoi klasën e mesme të kontinentit, ishin faktorët kryesorë në përmirësimin e imazhit të vendeve afrikane në nivel global.

Shtetet e Afrikës, për më tepër, të çliruara nga e kaluara e tyre koloniale, tashmë janë kthyer në një fushë të fortë konkurrence por dhe investimesh të mëdha nga shumë kompani që kanë hapur biznese të reja atje. Kompanitë e huaja të investimeve si Carlyle Group dhe Emerging Capital Partners kanë investuar shuma të mëdha kapitali në territorin afrikan. Sipas parashikimeve statistikore, në Afrikë deri në vitin 2030 do të krijohet një shtresë sociale prej 130,000,000 konsumatorësh të rinj. Gjatë së njëjtës periudhë, në SHBA, konsumatorët e rinj do të rriten vetëm me 25,000,000.

Në ekonominë afrikane, ekzistojnë tashmë një sërë kompanish të rëndësishme shumëkombëshe afrikane në shërbimet financiare dhe bankare (Equity Bank, Ecobank), në sektorin industrial (Chandaria, Dangote), në sektorin e shitjes me shumicë (METL), në sektorin e shitjes me pakicë (Soprite, Nakumatt) dhe në sektorin e telekomunikacionit (MTN), të cilat kanë arritur të mbledhin kapital të konsiderueshëm nga bursat afrikane në të cilat marrin pjesë.

Deri në vitin 2040 më shumë se 500 000 000 banorë do të vendosen në qytetet afrikane, të cilat do të sjellin ndryshime tektonike në ekonomi, ku prodhimi bujqësor dhe nxjerrja e lëndëve të para minerale nuk do të jenë aktivitetet dominuese dhe vendin e tyre do ta zë ofrimi i shërbimeve. Përveç gjithçkaje tjetër, deri në vitin 2050, popullsia e Afrikës do të arrijë në 2,500,000,000 njerëz, domethënë do të dyfishohet.

Rusia, e cila pas shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik arriti të qëndrojë në këmbët e veta dhe tani është një nga shtetet më të fuqishme me një rol të madh në marrëdhëniet ndërkombëtare, shprehimisht në “Doktrinën e Politikës së Jashtme”, siç u bë publike në mars 2023, se objektivi i saj kryesor është “rritja e tregtisë dhe investimeve” në kontinentin afrikan.

Niveli i ulët i bashkëpunimit midis Rusisë dhe shteteve të kontinentit afrikan bazohet në dy shkaqe kryesore. Së pari, nuk ka pasur kurrë ndonjë lidhje midis Rusisë dhe Afrikës, siç është rasti me vendet e Evropës Perëndimore, të cilat janë të lidhura ngushtë me vendet afrikane nga gjuha, kultura dhe historia, dhe së dyti, biznesi rus nuk e kishte parë Afrikën si destinacion biznesi për një kohë të gjatë.

Prandaj, marrëdhëniet e biznesit midis Rusisë dhe shteteve afrikane mund të zhvillohen në fusha të tilla si prodhimi i energjisë dhe ushqimit, por edhe në sektorin e ndërtimit, që është një mundësi e madhe biznesi për kompanitë ruse të ndërtimit duke pasur parasysh nivelin e ulët të zhvillimit të infrastrukturës së shteteve afrikane.

Vlen të theksohet se në datat 22-23 tetor 2019, në qytetin rus të Soçit, në bregun lindor të Detit të Zi, u zhvillua samiti i parë ekonomik Rusi-Afrikë, me pjesëmarrjen e 42 liderëve të shteteve afrikane dhe me presidentin rus Vladimir Putin dhe presidentin egjiptian Abdel Fatah al-Sisi si bashkëkryetar. Gjatë seancës u nënshkruan dhjetëra marrëveshje dhe memorandume bashkëpunimi me shtetin rus, me kompani shtetërore dhe private.

Megjithatë, megjithëse tregtia Rusi-Afrikë ishte vetëm 15.6 miliardë dollarë në vitin 2021, sipas FMN-së, Rusia ushtroi ndikim të madh.  Për krahasim, vlen të theksohet se në vitin 2021 Bashkimi Evropian kishte 300 miliardë eksporte në Afrikë, ndërsa SHBA-ja 65 miliardë. Në të kundërt, Kina kishte eksporte prej 254 miliardë dollarësh në kontinent në vitin 2021 dhe 282 miliardë në 2022.

Mesazhi “anti-kolonial” i Putinit, i formuluar në fjalimin e tij, rezonon në vendet ku dyshimi për ish-fuqitë koloniale është i rrënjosur thellë. Kështu, në mars 2022, 25 vende afrikane ose abstenuan plotësisht ose abstenuan nga votimi për një rezolutë të OKB-së që dënonte pushtimin rus të Ukrainës.

Përveç faktit se Rusia ka një prani ushtarake në vendet afrikane, vlen të theksohet edhe se ajo ka qenë një nga eksportuesit kryesorë të sistemeve të armëve në Afrikë. Deri në shkurt 2022, 50% e pajisjeve në kontinent ishin të prodhuara nga Rusia. Ndër klientët më të mirë të Rusisë ishin Algjeria, Egjipti, Sudani, Angola, Nigeria dhe Mali. Kategoritë kryesore të pajisjeve që Rusia eksportoi në Afrikë ishin avionë luftarakë, helikopterë, tanke luftarake, radarë, raketa dhe sisteme të shumta lëshuese. Në vitin 2022, Rusia humbi vendin e parë ndaj Kinës.

Në të njëjtën kohë, Rusia ka inauguruar një rrjet të tërë të mësimit të gjuhës ruse, si dhe degë të universiteteve ruse në vende të ndryshme. Institucionet ruse ekzistojnë në Egjipt, Zambi, Kongo-Kinshasa, Tanzani, Tunizi, Algjeri dhe Sierra Leone.

Rrjeti televiziv “Russia Today” dhe “Sputnik”, transmetojnë në anglisht, frëngjisht dhe arabisht, programe speciale në shumë vende, ndërsa ka bërë një marrëveshje të veçantë me rrjetin televiziv kamerunian Afrique Media, i cili transmeton në të gjithë Afrikën.

Në mbyllje, dua të theksoj se Rusia është një lojtar në rritje në fushën afrikane, pasi Afrika është shumë e rëndësishme për të vazhduar të neglizhohet, veçanërisht nga një fuqi e madhe botërore si Rusia. Dhe në të njëjtën kohë përfshirja e Rusisë në Afrikë duhet parë pozitivisht si një forcë shtesë ose alternative balancuese ndaj fuqive perëndimore (kryesisht SHBA-së) si dhe fuqive aziatike (kryesisht Kinës).

*Isidoros Karderinis ka lindur në Athinë në vitin 1967. Ai është gazetar, korrespondent i shtypit të huaj i akredituar në Ministrinë e Punëve të Jashtme të Greqisë, si dhe ekonomist, romancier dhe poet. Artikujt dhe reportazhet e tij janë botuar në gazeta, revista dhe faqe interneti në 130 vende. Poezitë e tij janë përkthyer në 9 gjuhë dhe janë botuar në antologji poetike, revista letrare dhe rubrika letrare gazetash. Në Greqi ka botuar 8 libra me poezi dhe 3 romane. Librat e tij janë botuar në SHBA, Britaninë e Madhe, Itali dhe Spanjë. Facebook: Karderinis Isidoros

Kontrolloni gjithashtu

Ramiz Krasniqi: 26 vjet nga Beteja për “Shkëmbin e Gradinës”, në Llapushnik

18 prilli i vitit 1999 na kujton luftën e trimave më të dinjetetshëm të lirisë, …