Radio Kosova e Lirë Radio-Kosova e Lirë, Radio e luftës çlirimtare, paqes dhe bashkimit kombëtar, Zëri i lirisë, besnikja e pavarësisë dhe e bashkimit të shqiptarëve.
Tema të tjera...
Italia u bashkua me Eurozonën në vitin 1999, me kryeministrin Massimo d’Alema të parties e Majta Demokratike. Kjo pjesëmarrje fatale, e cila përfshinte humbjen e plotë të politikës monetare të pavarur, padyshim është shkaku kryesor i ecurisë zhgënjyese të ekonomisë italiane.
Produkti i Brendshëm Bruto (PBB) i vendit aktualisht qëndron në 1.94 trilionë euro dhe normat e saj të rritjes janë jashtëzakonisht anemike, duke arritur vetëm 0.6 për qind. PBB për kokë banori, sipas llogaritjeve të besueshme, u rrit në periudhën 1969-1998, në të cilin vendi kishte monedhën kombëtare me 104%, ndërsa në periudhën 1999-2016, ku vendi kishte miratuar tashmë euro ra me 0.75 për qind. Nga ana tjetër, në periudhën 1999-2016, PBB-ja reale për frymë në Gjermani u rrit me 26.1 për qind, duke e bërë qytetarët e atij vendi më së shumti fituesit në mesin e ekonomive kryesore të Eurozonës.
Italia, në të njëjtën kohë, ka borxhin e tretë më të madh shtetëror në botë pas Shteteve të Bashkura të Amerikës dhe Japonisë prandaj shpëtimi i saj është i pamundur, pasi tejkalon aftësitë e shteteve evropiane. Borxhi i vendit, si përqindje e PBB-së, aktualisht qëndron në 132 për qind dhe në shifra absolute në 2,336 trilionë euro, ndërsa në 1999 ajo ishte 109,7 për qind. Pra, mund të vërehet lehtësisht një rritje e ndjeshme.
Në të njëjtën kohë, që nga viti 1999, filloi bie e pjerrët e Italisë në drejtim të zhvillimit. Fiat ka pushuar së dominuari në tregun evropian të makinave dhe vendi ka humbur pozitën e tij udhëheqëse si prodhues i pajisjeve shtëpiake të bardha. Shumë fabrika u mbyllën dhe disa biznese të mëdha u zhvendosën në vende të tjera. Miliona, përveç kësaj, ndërmarrjet e vogla dhe të mesme, të cilat në bazë të zhvlerësimit periodik të monedhës, për të kompensuar pamjaftueshmërinë e sistemit ekonomik italian, nuk mund të konkuronin jashtë kufirit italian. Cilat janë këto mangësi? Problemet e tregut të punës, investimet e ulëta publike dhe private në zhvillim dhe kërkime, burokraci të lartë qeverisëse, sistem gjyqësor jofunksional, i kushtueshëm dhe i ngadaltë, nivele të larta të korrupsionit dhe evazionit fiskal etj.
Papunësia është rreth 11 për qind e fuqisë punëtore, e katërta më e lartë në Bashkimin Evropian pas Greqisë, Spanjës dhe Qipros. Në të njëjtën kohë, papunësia tek të rinjtë e moshës ndërmjet 15 dhe 24 vjeçare, e cila sipas statistikave më të fundit nga Zyra e Statistikave të Istat, arrin një përqindje shumë të lartë prej 30.8 për qind, pasqyron në mënyrën më të qartë krizën e thellë ekonomike dhe sociale që shtrihet si stuhi në vendin e Mesdheut të Evropës Jugore.
Varfëria është rritur në nivelin më të lartë që nga viti 2005. Raporti i fundit ka regjistruar 5 milionë njerëz në varfëri absolute në vitin 2017. Në një përqindje, prej 6.9 për qind e familjeve italiane jetojnë në varfëri absolute, pra në një situatë ku nuk është e mundur mbulojnë shpenzimet minimale mujore për blerjen e një shportë mallrash dhe shërbimesh, të cilat në kontekstin italian dhe për një familje me karakteristika të caktuara, konsiderohet e nevojshme për një standard minimal të pranueshëm jetese.
Në të njëjtën kohë, Italia ka shumicën e degëve të bankës për banor në të gjithë Evropën, të cilat karakterizohen nga një model biznesi i gabuar, që mbijeton vetëm nga interes dhe kreditë e korporatave. Kështu, duke pasur parasysh se normat e interesit në Eurozonë janë zero, bankat veprojnë me humbje, duke grumbulluar pasiguri (kredi të kuqe) që aktualisht arrijnë rreth 290 miliardë euro apo 15 për qind të PBB-së italiane, nga të cilat shumë humbasin.
Ekonomia italiane, e treta më e madhe në unionin monetar të dizajnuar keq, duket sikur unë do të thosha skematikisht, me një kalë të lodhur, të ngarkuar me borxhe dhe kredi të kuqe, që merr frymë me vështirësi në përpjetë rrugë e zonës së euros, plot me gurë dhe pellgje, e cila është një sistem i pabesueshëm i ngurtë, një hapësirë e bllokuar me pranga për 19 vende të ndryshme në produktivitetin, inflacionin, bilancin tregtar dhe përparimin teknologjik.
Prandaj, Duhet të kuptohet se Eurozona nuk është gjë tjetër veçse një fushë e interesave konfliktuale midis vendeve anëtare që e përbëjnë atë. Kështu, ajo që është me interes të madh për Italinë nuk është interesi për asnjë rast për Gjermaninë. Sidoqoftë, barazimi i interesave gjatë viteve të monedhës së përbashkët është treguar e pamundur. Kjo ndodh sepse Gjermania, si fuqia e parë ekonomike, ka arritur të sundojë dhe dominojë, duke e përdorur euro për të mirën e saj, ndërsa në të njëjtën kohë vendet e tjera në vend të që të rezistojnë dhe madje të përplasen, të përkulen dhe të binden.
Megjithatë, kostoja e shtyrjes së daljes së Italisë nga Eurozona – e cila deri më tani ka penguar të paktën një frikë të dukshme nga sistemi politik italian për çdo efekt negativ afatshkurtër të daljes – përfundimisht do të jetë shumë më i madh se kostoja e këputjes në fillimi i krizës ekonomike.
Italia më në fund duhet të pushojë së tërhiqet nga urdhrat e Berlinit dhe të ketë frikë nga këputje me Eurozonën gjermane, sepse është në gjendje të kthehet në lira dhe kështu të rimarrë sovranitetin e saj politik, ekonomik dhe institucional. Përkundër problemeve aktuale, ajo ende ka industrinë e dytë më të madhe të Eurozonës pas Gjermanisë dhe të pestës më të madhe në botë, me pjesëmarrje 19 për qind në PBB të vendit. Italia prodhon nga aeroplanë, makina, armë, sisteme elektronike deri në parfume, këpucë dhe rroba. Italia gjithashtu ka nevojë për energji, që është naftë e lirë dhe gaz të lirë, të cilën nuk e ka. Por kjo mund të sigurojë naftë nga ish-kolonia e saj, Libia dhe gazit nga Gazprom. Kështu, me kosto të ulët të prodhimit dhe me një monedhë kombëtare fleksibël, do të bëhej jashtëzakonisht konkurrues.
Për ta përmbledhur, Italia duke lundruar si një anije e tronditur në detin e trazuar të Eurozonës, ku fryn erërat e fuqishme, do të zhytet në mënyrë matematike nëse udhëheqja e saj politike nuk do të marrë, për sa kohë që është ende koha, vendimi novator dhe dinamik për t’u kthyer në monedhën e saj kombëtare.
Curriculum vitae
Isidoros Karderinis ka lindur në Athinë në vitin 1967. Ai është romancier, poet dhe kolumnist. Ka studiuar ekonomi dhe ka kryer studime pasuniversitare në ekonominë e turizmit. Artikujt e tij janë ripublikuar në gazeta, revista dhe faqe në mbarë botën. Poezitë e tij janë përkthyer në anglisht, frëngjisht dhe spanjisht dhe botohen në revista letrare dhe në seksionet letrare të gazetave. Ai ka botuar shtatë libra poezi dhe dy romane. Librat e tij janë botuar në SHBA, Britani e Madhe, Spanjë dhe Itali.
Email: [email protected]
Facebook: Karderinis Isidoros
Twitter: isidoros Karderinis
