“Gjithë shqiptarët ku do janë, nuk kan tjetër veç një NANË”!
“Më ka shku jeta gjithmonë në luftë, herë me shpatë e herë me pushkë!
I mbrojta vet trojet e mija, gjithmonë bashkë me qenë Shqipnia”.
Populli ynë; Për liri e për Atdhe, kurrë s’është shitë as nuk është ble!
Fjalët e vjetra shka po thonë, kush ka qenë do të jetë gjithmonë!
Kurrë ma afër nuk ka qenë dita
Me u bashku do djem petrita
E me dhën besën e Zotit
Mos me mbetë si dikur në letër,
Me i bashku kufitë e vjetër,
E kur të zbardh e lumja dritë
Te Molla e Kuqe kam me të pritë. (popullore)
PSE PO PROTESTOHET
Kisha e Deçanit që nga viti 1990, ka shkaktuar shumë pengesa në këtë komunë. Nga viti 2000 e këndej shumë projekte dhe investime shumica prej tyre nga bashkësia ndërkombëtare u penguan nga kisha për tu realizuar, duke e shfrytëzuar statusin e zonës së mbrojtur dhe disa privilegje tjera që ja caktoj bashkësia ndërkombëtare, kisha e shfrytëzoj rastin për t’i penguar pothuajse të gjitha zhvillimet e Komunës së Deçanit sidomos të fushës së turizmit. Kjo është arsyeja e kësaj proteste, ndryshe nga protestat tjera, të cilën e shkrova unë dhe u mbeshtet nga disa persona me ndikim të cilët janë përputhë me mendime dhe idenë e kësaj proteste. Gjeneratat e reja duhet ta dinë të vërtetën rreth problemeve që Manastiri ja shkaktoj qytetarëve të Deçanit, jo për ti nxitur ato, por për hirë të së vërtetës, historosë dhe tolerancës që kanë pas banorët shqiptar ndaj Manastirit në të gjitha kohërat, edhe pse Manastiri në asnjë kohë nuk ka qenë korrekt me këta njerëz shumë të mirë. Në këtë shkrim do t’i paraqes disa arsye pse kleri i këtij Manastiri duhet të kërkojë falje për të bëmat kundër shqiptarëve gjatë njëqindvjetëshit të okupimit serb të Kosovës nga Serbia, për faktin se, në një mënyrë a tjetrën, kleri i këtij tempulli fetar ishte instrument i të gjitha pushteteve serbe. Në këtë shkrim unë shpreh mendimin se të parët e këtij Manastiri duhet të kërkojnë falje për vrasjet, dhunimet, masakrat, dëbimet, krimet e pafund dhe gjenocidin që shteti serb i ka bërë ndaj shqiptarëve nga viti 1912 deri në vitin 1999. Studiuesit, shkencëtarët dhe hulumtuesit shqiptarë dhe botëror duhet t’i lejojnë të kenë qasje në arkivat e këtij Manastiri. Poashtu kisha dhe Akademia e Shkencave të Serbisë duhtet ti kthej Shtetit të Kosovës të gjitha eksponatet arkeologjike, dorëshkrimet dhe artefaktet tjera që i ka përvetësuar e vjedhur me forcë apo me mashtrim për gati njëqind vjet sepse këto gjëra janë me vlera të pakontestueshme për historinë dhe kulturën e Kosovës.
KISHA E DEÇANIT ËSHTË KISHË E BANORËVE TË DEÇANIT
Territori i Deçanit i përket identitetit iliro-dardan dhe arbëror-shqiptar që ka rëndësi historike, kulturore, arkeologjike dhe artistike ku janë të dukshme identiteti dhe etniteti dardan. Pjesë e kësaj historie të vjetër është Kisha e lashtë e Deçanit. Pra Kisha e Deçanit ka qenë kishë e vjetër katolike shqiptare e të parëve tanë që e ka ruajtur kultin hyjënor nga lashtësia e gjerë më sot. Fillimisht Manastiri i Deçanit i përkiste Hyjneshës Dardane Dekana, hyjneshë vendase pagane. U ndërtua në truallin e Ilirisë, për nevoja të banorëve të Deçanit dhe fshatrave për rreth, ku popullata shqiptare jetoj me shekuj. Në periudha te hershme në Deçan ka jetuar fisi i Ulëzakëve prandaj Deçani njihej edhe si qyteza e Ulzës. Në hapësirat e Kishës së Deçanit në kohërat e vjetra 1000 vite e më shumë, para se sllavët dhe turqit të mbërrinë këtu, festohej festa e “Gospogjinit-Shen Gjinit” e cila manifestohej më 28 gusht. Kurse për festën e Zonjës së Bekuar pranë kishës së Deçanit dhe Kronit të Gushavcit, tuboheshin shumë njerëz nga Rrafshi i Dukagjinit, Fushë Kosova, Maqedonia, Mali i Zi, Shkodra etj, me ketë rast, aty thereshin shumë desh e qe, dhe u mendua se emri i Deçanit rrjedh nga emri Dash, apo desh që thereshin në këtë kohë për nderë të kësaj feste. Kjo festë ishte pagane por që festohet edhe sot. Në monografinë e Deçanit ku autor jam unë (Faton Mehmetaj dhe Fetnete Ramosaj), që ka mbi 500 faqe, botuar në vitin 1997, por edhe në mbi 20 fejtone të gjata që ja kamë kushtuar Kishës së Deçanit e ku personeli i kësaj kishe më ka cilësuar si person Non Grata, janë dhënë detale e fakte të pakufishme për pronësinë e kësaj kishe, të cilën Dushani me njerëzit e tij e bën për vete. Sa i përket përvetësimit të kishave dhe manastireve famëmëdha nga pushtuesit e ndryshëm nëpër botë në periudha të ndryshme historike po e përmendi shembullin e Shën Sofisë-Ajasofija që ishte qendra e bizantit, por u përvetsua nga turqit dhe u bë xhami e si e tillë shërben edhe sot e kësaj dite. Shën Sofia-Ajasofja (“Shën Sofi” do të thotë “Urtësi e Shenjtë”, që është një prej karakteristikave të Jezu Krishtit), u ndërtua në qindvjeçarin e 6-të dhe ishte kisha kryesore e Perandorisë Bizantine dhe qendër fetare e Ortodoksisë. Ajasofja shërbeu si kishë e ritit të krishterëve ortodoks për rreth 1000 vite, me ardhjen e kryqëzatave u kthy në kishë të ritit katolik, kurse pas ardhjes së osmanëve në Stamboll, Sulltan Mehmeti II, më 1 qershor 1453 e ka shndërruar në xhami dhe si e tillë shërbeu për 500 vjet. Më pas shumë kohë ishte monument muze dhe tani prap është kthyer në xhami nga presidenti i Turqisë Rexhep Taip Erdoan. Kulminacioni i hyjnorës së Shën Sofisë si shtëpi e Zotit arriti në pikën më të lartë kur kulti i saj shërbeu për të krishterët e besimit ortodoks, për të krishterët e besimit katolik dhe për besimtarët myslimanë, që do të thot për rreth 1500 vjet u ka shërbyer dhe i ka nderuar të dy fetë me lavdinë e saj. Ajo ishte katedralja më e madhe e ndërtuar ndonjëherë në botë për mëse një mijë vjet.
Shfleto materialin…
PROTESTA PËRKRAHET NGA
Faton B.Mehmetaj
(Studiues)
Gjeneral Avdyl Mushkolaj (Kryetar i OVL-UÇK Deçan) Ramush Ahmetaj
(Jurist)
Dr.Bekim Vishaj
(Etnolog)
Zejnije Lokaj-Mehmetaj
(Profesoreshë)
Adem Lushaj
(Drejtor i “Shoqata e Intelektualëve të Pavarur” në Deçan)
Nimon Ramosaj
(Profesor i Historisë)
Afrim Balaj
Nënkryetar i Lidhjës së Historianve “Ali Hadri” Deçan (mësimdhënës i historisë)
Isuf B.Bajrami
Halit Mehmetaj
(Gazetar SHBA)