Më 8 nëntor, në muajin e lavdishëm historisë kombëtare, në tokën e rimë me gjak e lot të Kosovës, dheu i shkriftë i trojeve tona pranoi në gjirin e vet të riun 26-vjeçar, Astrit Dehari, djalin e profesorit dhe veprimtarit të njohur, Avni Dehari, birin e çmuar të nënë Xhemiles, vëllanë e vetëm të Albanës… Astritin e të gjithëve që e njohën dhe i njohu, që e përkrahën dhe i përkrahu… Dy vjet më parë, Avni Dehari kishte varrosur edhe djalin tjetër Arbënorin, i cili ishte ndarë nga jeta tragjikisht.
Astriti, jetoi jetën e tij të shkurtë në rrugëtimin tonë të gjatë e të pafund të historisë, rrugë e cila kurrsesi të bëhet e të shkruhet njëherë e mirë, ashtu sikur e kanë bërë dhe e kanë shkruar kombet e tjerë. Ne duket sikur kemi ngelë në një rrugë së cilës nuk po i shihet fundi, një rrugë e gjatë, e rëndë si tunxhi, një rrugë e mundimshme, së cilës sa e sa herë i kanë bërë dhe kemi bërë therore e sakrifica…
Fati i Astriti, fati i sivëllezërve të tij të idealit, të njerëzisë e shqiptarisë, po na rrëshqet nga duart, po na thyen zemrat, ashtu si moti edhe sot, gjithnjë në rrugët hileqare e tinëzare të historisë.
Por…kjo po bën që dhembjen e pikëllimin t’i kthejmë në forcë, ashtu sikur i ktheu në forcë, Avniu, Xhemilja dhe shumë e shumë të tjerë. Vdekjet si këto duhet t i kthejmë në mbështetje solidare te njeri tjetri, sepse nuk kemi kë tjetër, përveç vetes sonë, sepse forcat e bashkuara të territ kurrë nuk na kanë munguar dhe nuk po na mungojnë, “rrjeta kanë vënë, e prita kanë zënë, qoftëlargu, shpirtligu, i dehuri, fatkobi, të cilët na grahin dhe na dërdëllisin! kështu e kishte shprehur protestën e tij poeti i ri hungarez, Adi Endre në poezinë e tij “Dielli i kuq”, të cilën e kishte shkruar në burg, përafërsisht, në moshën e Astritit tonë. Edhe Migjeni ynë, në moshën e Astritit ia kishte drejtuar mallkimin, “ me grushin e tij thatanik Malit që s bëzan” por mali kishte heshtur dhe në heshtje kishte qeshur… Edhe poeti, Fazli Graiçevci, në moshën 28-29 vjeçare ishte vrarë në Burgun famëkeq të Prishtinës, ashtu sikur një vit para tij ishte vrarë edhe mësuesi, Shaban Shala. Po në Burgun e Prizrenit forcat e territ kishin vrarë edhe profesor, Xhemajli Berishën. U vranë në CZ-në famëkeqe të Beogradit, Zija Shemsiu, Abedin Bala. E gjatë, madje tepër e gjatë është lista e shqiptarëve liridashës, që nuk kanë arritur të dalin gjallë nga burgjet. Kujtojmë me këtë rast, veprimtarin, politikanin dhe filozofin shqiptar, Ukshin Hoti, vrasjen e Besnik Restelicës, Januz Zenelit, Enver Topallit, Ahmet Hoxhës, Cen Dugollit, Xhavit Hazirit dhe vrasjen e qindra të burgosurve të tjerë shqiptarë. Por burgjet as kanë folur as flasin. Aty gjithçka mbytet në heshtje. Aty, vdekja denbabaden ka qenë dhe është memece, edhe pse e pranishme si hije e zezë në çdo skutë, në çdo qeli e kthinë…
Të besojmë dhe të shpresojnë që Astriti të jetë shqiptari i fundit, martiri i fundit që u nda dhunshëm nga jeta, në qelitë e zeza të burgut…